طراحي و روانسنجي پرسشنامه سوء رفتار نسبت به سالمندان در خانواده

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحي و تعيين ويژگي هاي روان سنجي پرسشنامه اي متناسب با معيارهاي فرهنگي جامعه ايراني جهت بررسي سوء رفتار با سالمندان در خانواده انجام شده است.
روش بررسي: مطالعه حاضر يک پژوهش روش شناختي است که در 3 مرحله انجام گرفت. در مرحله اول محققين با استفاده از روش پديدارشناسي به تبيين مفهوم سوء رفتار با سالمندان در خانواده پرداختند. در مرحله دوم، عبارات پرسشنامه، بر اساس مصاحبه هاي بدون ساختار با قربانيان سالمندآزاري و استقراء از گروه متخصصين، تدوين گرديد. سپس در مرحله سوم، ويژگي هاي روانسنجي پرسشنامه با بهره گيري از رواني صوري، روايي محتوا، روايي سازه، همساني دروني و ثبات، مورد بررسي قرار گرفت. در مرحله اخير، 325 سالمند تهراني به صورت تصادفي از بيمارستان ها و کانون هاي جهانديدگان منتخب شهر تهران، انتخاب شده، در مطالعه شرکت کردند.
يافته ها: بر اساس نتايج حاصل از مرحله اول و دوم مطالعه، پرسشنامه اوليه شامل 78 عبارت ارايه شد. پس از تعيين روايي صوري و محتوا به صورت کمي و کيفي، عبارات پرسشنامه به 49 عبارت کاهش يافت. نتيجه تحليل عاملي اکتشافي در اين پرسشنامه، بيانگر وجود 8 عامل بود: غفلت مراقبتي، سوء رفتار روان شناختي، سوء رفتار جسمي، سوء رفتار مالي، سلب اختيار، طردشدگي، غفلت مالي و غفلت عاطفي. اين 8 عامل در مجموع 79.93 درصد از واريانس کل آزمون را تبيين مي نمودند. نتايج روش تحليل مقايسه اي گروه هاي شناخته شده در پارامترهاي وضعيت عملکردي و بستري مجدد، نمايانگر تفاوت هاي قابل ملاحظه اي بين گروه ها بود. محاسبه ضريب آلفاي کرونباخ، مويد همساني دروني بالاي پرسشنامه (0.9-0.975) و ثبات از طريق آزمون مجدد 0.99 بود.
نتيجه گيري: يافته ها، حاکي از آن است که پرسشنامه حاضر با عنوان «پرسشنامه بررسي سوء رفتار با سالمند در خانواده» با 49 عبارت، و وجود ويژگي هايي نظير طراحي ابزار، بر اساس درک مفهوم سوء رفتار از ديدگاه سالمند ايراني و مبتني بر تجربيات زيسته آنان، تبيين کليه اشکال سوء رفتار با سالمند در خانواده، نمره گذاري ساده، پايايي و روايي مناسب و قابليت به کارگيري در موقعيت هاي مختلف، از سوي ارايه دهندگان خدمات بهداشتي، از جمله پرستاران، ابزاري مناسب جهت بررسي سوء رفتار با سالمند در خانواده هاي ايراني است.