سابقه برخي مضامين حديقه سنايي در منابع نزديک به وي

زرقاني سيدمهدي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

جستارهاي ادبي (مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني مشهد) : بهار 1389 , دوره 43 , شماره 1 (مسلسل 168) ; از صفحه 147 تا صفحه 171 .

عنوان مقاله:

سابقه برخي مضامين حديقه سنايي در منابع نزديک به وي

نویسندگان:

زرقاني سيدمهدي*

آدرس:

* گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده:

هر چند سنايي پيشرو شعر عرفاني است و نقش او در تدوين بوطيقاي شعر عرفاني سرنوشت ساز است، اما نبايد از نظر دور داشت که او برآمده از دل يک سنت ريشه دار فکري است که نشانه هاي زباني آن را در مکتوبات عرفاني و کلامي پيش از وي مي توان مشاهده کرد. پرسش اصلي مقاله، دقيقا همين جا شکل مي گيرد: آيا ميان درون مايه هاي حديقه سنايي، به عنوان نقطه عطف شعر عرفاني، با آثار عرفاني و کلامي پيش از وي شباهت ها و اشتراکاتي وجود دارد؟ براي يافتن پاسخ، ابتدا مضامين مشترک حديقه را با آثار عرفاني و کلامي برجسته پيش از وي استخراج کرده و سپس داده هاي موجود را در سه سطح بررسي کرده ايم: تشبيهات، حکايت ها و مضامين مشترک ديگر. پرسش بعدي اين است که آيا بر اين اساس، مي توان منابع احتمالي را که در شکل گيري منظومه فکري سنايي نقش داشته اند، تعيين کرد؟ بسامد تکرار نام يک اثر مي تواند معيار مناسبي براي پاسخ به اين پرسش باشد. بدين معنا که در بررسي منابع پيش از وي، هر چه نام اثري بيشتر تکرار شود، احتمال اين که آن اثر جزء منابع فکري سنايي بوده باشد، بيشتر مي شود و بالعکس. نمودار پاياني تا حدودي اين مساله را روشن مي کند.

کلید واژه:

سنايي غزنوي(Q2)حديقه الحقيقه(Q2)بررسي مقايسه اي(Q2)منابع فکري سنايي(Q2)