بررسي رويكردهاي زباني در پژوهشهاي رشته زبان و ادبيات فارسي

از آغاز قرن گذشته در كنار آن دسته از اديباني كه ادبيات را از طريق متون ادبي مورد بررسي قرار داده اند، گروهي ديگر بـراي بررسـي چگونگي آفرينـشهاي ادبـي، از ابـزارهـاي زبان شناسي نيز مدد گرفته اند و روشهايي را در بررسي و تحليل ادبيات به دست داده اند كه ديگر نمي تواند ناديده انگاشته شود. در رشته پر سابقه زبان و ادبيات فارسي، در کنار توجه به متون فخيم ادب فارسي و کاويدن آنها، علي القاعده مي بايست به مطالعه جنبه هاي زبان شناختي اين زبان کهن نيز پرداخته شود تا از اين رهگذر، بتوان دانشجويان را با ابزارها و روشهاي تحليل زبان شناختي متون ادبي نيز که امروز در ادبيات جهان، امري معمول مي باشد، آشنا کرد. شايد درک همين واقعيت و ضرورت فراهم سازي بستر هاي لازم براي آن باعث شده است که در سالهاي اخير، شاهد اصلاحاتي در سه کتاب درسي زبان و ادبيات فارسي در دوره متوسطه باشيم؛ به نحوي که با استقلال کتاب زبان فارسي از ادبيات فارسي، مجال پرداختن به آموزش جنبه هاي مختلف زبان فارسي به دانش آموزان بيشتر فراهم شده است. اين مقاله بر آن است ضمن معرفي اجمالي زمينه هاي ارتباط زبان شناسي و ادبيات، به سابقه مطالعات زبان شناختي ادب فارسي پرداخته، سپس به منظور ارزيابي کمي رويکردهاي زباني در پژوهشهاي ادبي دانشگاهي، با بررسي همه پايان نامه هاي زبان شناختي رشته زبان و ادبيات فارسي در 31 دانشگاه دولتي و آزاد کشور (در فاصله زماني 1333 تا 1385) و تحليل آماري و موضوعي آنها، ميزان واقعي اين تحقيقات را در مراکز آموزشي مشخص کند. با اين بررسي مي توان، جايگاه مطالعات زباني را در پژوهشهاي رشته زبان و ادبيات فارسي به طور مستند نمايان ساخت تا در برنامه ريزيهاي آموزشي اين رشته مورد توجه قرار گيرد.