اصل تحليل خمس اجمالا مسلم است. حکم تحليل خمس، از جانب اکثر ائمه (ع) صادر شده است. متعلق تحليل همه ائمه (ع)، اعم از متقدم و متاخر يکي بوده است. تحليل يک امام به عصر خودش اختصاص ندارد. علاوه بر اين تحليل مختصّ عصر حضور يا غيبت نيست. حکم تحليل خمس تنها متعلق به کسي نيست که رساندن حقّ ائمّه (ع) برايش امکان ندارد بلکه همه مکلفان را شامل مي شود. با تحليل، خمس ساقط مي شود نه اين که به ذمه تعلق گيرد. تحليل شامل فوايدي نمي شود که در ملک شيعه به دست مي آيد بلکه شامل فوايدي است که هنگام ملکيت غير، خمس به آن تعلق گرفته و با بخشش، بيع و ... به شيعه منتقل شده است. بنابراين علت تحليل، ورود اموال متعلق خمس به ملک شيعه است و غايت آن، پاکي ولادت، خوردني، آشاميدني و ... شيعه است.