تجلي توحيد در نفس انساني از منظر ابن عربي و ملاصدرا

دين اسلام بر توحيد حق تعالي تاكيد مي كند و از آن جا كه متفكران مسلمان غالبا انسان را خليفه خدا مي دانند كه مجلاي صفات الهي و داراي صورت الهي است و از طرفي حقيقت انسان را «نفس ناطقه» مي دانند، بنابر اين نفس انسـاني – گرچه قواي متعدد دارد - همانند حق تعالي داراي وحدت است. البته از اين توحيد نفس تفاسير متعددي كه مبتني بر مبناي فكري خاص هر متفكري است ارايه شده است. ابن عربي معتقد است چنان كه حق تعالي واحدي است كه در كثرات تجلي يافته است و كثرت ها نمايشگر وحدت اويند،نفس انساني نيز واحدي است كه در قواي مختلف كه بمنزله اسباب و آلات او هستند تجلي كرده است. ملاصدرا رابطه نفس با قوا و افعالش را مانند مساله توحيد افعالي مي داند. از نظر وي نفس انساني، تمام قواي حسي، وهمي، خيالي و عقلي است و هر كه عارف به حقيقت وجود و اطوار آن باشد، اين مطلب دقيق را خواهد فهميد.