شناسايي الگوهاي گردشي پديده يخبندان با کاربرد تحليل مولفه هاي مبنا و تحليل خوشه اي (مطالعه موردي: استان فارس)

يخبندان يکي از پديده هاي اقليمي است که قابليت فراواني در ايجاد خسارت در بخش هاي مختلف اقتصادي بويژه کشاورزي دارد. بنابراين شناخت اين پديده در استان فارس بدليل رونق فعاليت هاي کشاورزي داراي اهميت فراواني است. هدف از اين پژوهش شناسايي الگوهاي گردشي تراز هاي مختلف جوي در رخداد پديده يخبندان است. که با شناسايي الگوهاي گردشي مي توان به ارايه پيش آگاهي از طريق نقشه هاي سطوح مختلف جوي پرداخت. بنابراين با استفاده از تحليل مولفه مبنا به روش ماتريس همبستگي بر روي داده هاي ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دريا در محدوده صفر تا 70 درجه طول شرقي و 20 تا 60 درجه عرض شمالي به شناسايي عناصر اصلي تشکيل دهنده جريانات جوي پرداخته شد. سپس با کاربرد تحليل خوشه اي به روش ادغام وارد بر روي نمرات مولفه ها الگوهاي گردشي موجد يخبندان ترازهاي فوق شناسايي گرديد. در نتيجه با گسترش پر فشار سيبري و پرفشارهاي اروپاي شمال و شمال شرقي به سوي ايران علاوه بر نزول درجه حرارت در مناطق مختلف استان در ارتفاعات زاگرس، مرکز پرفشاري با فشار مرکزي بيش از 1025 هکتوپاسکال تشکيل مي شود که در تداوم و تشديد يخبندان در استان نقش اساسي دارد. در تراز 500 هکتوپاسکال با استقرار شرق فراز (فراز غرب ايران يا فراز قوي شرق اروپا) بر روي استان فارس باعث ريزش هواي بسيار سرد عرضهاي بالا به سمت عرضهاي پايين مي گردد و مناطق مختلف استان بويژه بخش هاي مرکزي، شمال و شمال غربي با افت شديد دما مواجه مي گردند.