مروري بر سوء مصرف مواد در نوجوانان ايران (چكيده دهمين همايش پياپي ساليانه انجمن علمي روانپزشكان ايران)

هدف: در اين نوشتار بررسي هاي منتشر شده در زمينه همه گير شناسي سوء مصرف مواد در نوجوانان ايراني بازبيني شده است.
روش: وجود فرهنگ مثبت در زمينه ترياک در کشور ما از چند دهه پيش و چشم پوشي خانواده ها نسبت کشيدن قليان توسط نوجوانان، گوشه اي از زمينه هاي فرهنگي مصرف مواد در نوجوانان است. افزون بر سوء مصرف الکل، ترياک و حشيش در ميان نوجوانان، در سالهاي اخير مصرف استروئيد هاي آنابوليک، اکستازي و شيشه (متانفتامين) نيز رواج يافته است.
يافته ها: ميزان مصرف روزانه تنباکو در نوجوانان در سراسر کشور بين %4.4 تا %12.8 بوده است. در برخي بررسي ها سابقه مصرف قليان در طول عمر در نوجوانان دبيرستاني دو برابر سابقه مصرف سيگار (%43.0 در برابر %21.8) گزارش شده است. مصرف سيگار در نوجواني با سوء مصرف مواد و اعتياد در سالهاي بعدي عمر مرتبط شناخته شده است. در بيشتر بررسي ها مصرف همه مواد بجز داروهاي نسخه اي در پسران بيشتر از دختران بوده است. الکل شايعترين ماده غيرقانوني مصرفي در نوجوانان ايراني با ميزان شيوع طول عمر در حدود %9.9 است. سابقه استفاده از ترياک در نوجوانان دبيرستاني در نقاط مختلف کشور بين %1.2 تا %8.6 گزارش شده است. مصرف کانابيس که بيشتر به شکل گراس و حشيشش ديده مي شود در %2.8 دانش آموزان دبيرستاني شهر زنجان (%5.7 پسران و هيچ يک از دختران) گزارش شده است. در يک بررسي در کرمان، مصرف روزانه حشيش توسط نوجوانان در %3.1 پسران و %0.43 دختران گزارش شده است. مصرف استروئيدهاي آنابوليک پديده اي رو به گسترش در نوجوانان است که %6.3 از نوجوانان سابقه مصرف اين داروها و %0.56 مصرف مداوم آنرا گزارش کرده اند. سابقه مصرف اکستازي در دبيرستانهاي تبريز %0.83 و در لاهيجان %2.4 گزارش شده است.
نتيجه گيري: سوء مصرف مواد در نوجوانان ايراني مشکلي نسبتا شايع است که نيازمند طراحي و اجراي برنامه هاي جدي پيشگيرانه و غربالگري است.