تاثير گناه بر شناخت، با تاکيد بر ديدگاه علامه طباطبايي (ره)

شكري مهدي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

پژوهش هاي فلسفي - كلامي : پاييز 1388 , دوره 11 , شماره 1 (41) ; از صفحه 45 تا صفحه 72 .

عنوان مقاله:

تاثير گناه بر شناخت، با تاکيد بر ديدگاه علامه طباطبايي (ره)

نویسندگان:

شكري مهدي

آدرس:

چکیده:

نوشته پيش روي، برآن است تا تاثير گناه بر شناخت را، در قلمرو شناخت حضوري و حصولي، باتاکيد بر ديدگاه علامه طباطبايي بررسي کند؛ در قلمرو شناخت حضوري، به بررسي تاثير عامل گناه بر شناخت حضوري از خود و شناخت حضوري از خداوند مي پردازد و درشناخت حصولي نيز بحث را در حوزه عقل عملي و نظري، پيش مي برد.
علامه طباطبايي، ميزان فهم را در چارچوب علم النفس فلسفي، علم اخلاق تبيين مي کنند؛ از اين روي، در کنار عوامل اجتماعي و بيروني نظير دوري از مراکز علمي، ملکات و اعمال ناپسند را نيز عامل تفاوت در فهم مي دانند و بر نقش منفي ملکات رذيله در استعدادهاي ذهني و فراگيري علوم تاکيد مي کنند.
در واقع، از آن جا که، آيات و رواياتي بر تاثير تقوا بر شناخت و قوه تمييز انسان تصريح دارد، مي توان تاثير اعمال و ملکات را در متون ديني، در چارچوب تاثير تقوا به مثابه خود نگه داري در اعمال و داشتن همه ملکات فضيلت مند دانست. لذا، علامه طباطبايي بين رعايت تقواي الهي و توان عقل در ادراک نظري قايل به ملازمه اند؛ اين سخن بدين معناست که نه تنها توان عقل در ميزان رعايت تقواي الهي موثر است، بلکه پاي بندي به تقوا در مقام علم نيز تاثير دارد.