دوران پس از ژنوم انسان (چكيده دهمين همايش پياپي ساليانه انجمن علمي روانپزشكان ايران)

تاثير ژرف ژنتيک در بيماريها در دهه 80 ميلادي مسير پژوهش ها و نگرش درماني را در دهه 90 به سوي شناخت اساس مولکولي کشاند. به طوريکه تا 1990 کمتر از 80 بيماري از ديد مولکولي بررسي شده بودند، اما تنها در سال 1991 ويژگي هاي مولکولي بيش از 83 بيماري مشخص گرديد. اين يافته ها به شناخت نقشه ژنوم انساني در سال 2001 انجاميد. با اين وجود داده هاي پروژه ژنوم انسان پاسخگوي همه تغييرات و اختلال عملکردي در بيماريها نمي باشد. بدين ترتيب دوران پس از ژنوم آغاز گرديد تا عملکرد و اخلال در نسخه برداري ژني و سوخت و ساز سلولي و پروتئين را در فرايند بيماري بررسي کند. در نتيجه علوم transcriptomics،proteomics  و metabolomics به همراه ژنوميک عملکردي پديد آمدند تا دانش ارتباط ژنوم و عملکرد پروتئين را در راستاي شناخت پايه اي مولکولي بيماريها فراتر برند و به ويژه بيماريهاي چند عاملي (از جمله اختلال هاي ذهني) را براي درمان مولکولي هدف قرار دهند. کشف علل اختلال هاي ذهني براي پيشگيري و يا درمان، پژوهش هاي فراوان و زمان بري را به خود اختصاص داده است. اما چند عاملي بودن علل اين اختلال ها و در دست نبودن الگو هاي جانوري، روند انجام پژوهش ها را در اين زمينه بسيار کند کرده است. اين در حاليست که داده هاي فراوان به دست آمده از ژنوم مي تواند روش پزشکي و درمان را دگرگون کند. خوشبختانه با وجود اطلاعات ژنوم انسان همراه با بررسي هاي دوران پس ژنوم امکان شناخت اساس مولکولي اختلال هاي ذهني را فراهم کرده تا به بهترين نگرش درماني در آينده دست بيابيم.