مقايسه مدل هيدرولوژيکي ماسکينگام – کونژ با مدل هاي هيدروليکي آبياري در برآورد مرحله پيشروي آبياري جويچه اي

بهرامي مهدي; برومندنسب سعيد; ناصري عبدعلي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مجله آبياري و زهكشي ايران : پاييز 1388 , دوره 3 , شماره 2 ; از صفحه 40 تا صفحه 49 .

عنوان مقاله:

مقايسه مدل هيدرولوژيکي ماسکينگام – کونژ با مدل هاي هيدروليکي آبياري در برآورد مرحله پيشروي آبياري جويچه اي

نویسندگان:

بهرامي مهدي*, برومندنسب سعيد, ناصري عبدعلي

آدرس:

* گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده:

کسب اطلاعات لازم جهت پيش بيني و محاسبه منحني هاي پيشروي و پسروي آب در جويچه مستلزم يکسري اندازه گيري هاي دقيق در داخل مزرعه مي باشد که اين کار باعث صرف هزينه و وقت زيادي مي گردد. بکارگيري يک روش رونديابي هيدرولوژيکي در تعيين نرخ پيشروي جريان آب در جويچه و مقايسه آن با نتايج حاصل از مدلهاي هيدروليکي (موجود در نرم افزار SIRMOD) هدف اساسي اين مطالعه بوده است. مدل با استفاده از 27 سري داده مزرعه اي اجرا شده و با نتايج مدلهاي نرم افزار SIRMOD مقايسه شد. آزمايشهاي صحرايي در مزرعه تحقيقاتي دانشکده علوم آب دانشگاه شهيد چمران اهواز انجام پذيرفت. داده ها از سه جويچه به طول هاي 60 و 80 و 90 متر، در سه تکرار و تحت سه دبي 1 و 1.25 و 1.5 ليتر درثانيه برداشت شد. جهت خطايابي از چهار شاخص آماري متوسط خطاي پيش بيني مدل (Er)، توزيع نسبت به خط 45 درجه (l)، ضريب رگرسيون (R2) و متوسط خطاي نسبي مدل (Ea) استفاده شده است. طبق نتايج به دست آمده از اين مطالعه، مقادير پيش بيني شده در فاز پيشروي براي تمامي مدلها بيشتر از مقادير مشاده شده است. مدلهاي هيدروديناميک و اينرسي صفر با متوسط خطاي نسبي به ميزان 11.19 درصد بهترين نتايج را در بر دارد. متوسط خطاي نسبي در مدل ماسکينگام – کونژ 13.47 درصد بود که نشانگر مناسب بودن اين مدل جهت پيش بيني فاز پيشروي در جويچه مي باشد. ضعيف ترين پيش بيني ها با متوسط خطاي نسبي 34.46 درصد مربوط به مدل موج کينماتيک مي باشد. نتايج نشان مي دهد که هر چه طول جويچه کمتر و ميزان دبي ورودي به جويچه بيشتر باشد کارايي مدل ماسکينگام – کونژ بيشتر خواهد بود. کاهش شدت جريان ورودي به جويچه و از سوي ديگر بالا بودن ضريب زبري که خود باعث کندي پيشروي جريان خواهد بود سبب دور شدن شرايط بستر جويچه از حالت رودخانه اي شده و در اين حالت روش ماسکينگام – کونژ از کارايي بالايي برخوردار نخواهد بود. ميزان خطاي نسبي مدلهاي نرم افزار SIRMOD بستگي به تغيير طول ندارد، و فقط در مدل موج کينماتيک با افزايش دبي ورودي به جويچه متوسط خطاي نسبي افزايش مي يابد. نهايتا مي توان نتيجه گرفت که کاربرد روشهاي هيدروليکي در سيستمهاي آبياري سطحي امکان پذير مي باشد.