آت اکولوژي گونه .Medica persica Kuntu در منطقه خراسان

ظريف كتابي حامد; شاهمرادي امرعلي; دشتي مجيد; پارياب اصغر; حسيني بمرود غلامرضا; زارع كيا صديقه

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

تحقيقات مرتع و بيابان ايران : پاييز 1389 , دوره 17 , شماره 3 (پياپي 40) ; از صفحه 421 تا صفحه 430 .

عنوان مقاله:

آت اکولوژي گونه .Medica persica Kuntu در منطقه خراسان

نویسندگان:

ظريف كتابي حامد*, شاهمرادي امرعلي, دشتي مجيد, پارياب اصغر, حسيني بمرود غلامرضا, زارع كيا صديقه

آدرس:

* مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده:

گياه مرتعي . Medica persica Kuntuگونه اي پايا از خانواده گرامينه (Poaceae) با دامنه سازگاري نسبتا وسيع است که آنرا به عنوان يکي ازگياهان مهم مرتعي به ويژه در امر حفاظت خاک مطرح مي سازد. اين گياه بومي ايران است و عمدتا در دو منطقه رويشي ايران-توراني و خزري رويش دارد. براي مطالعه آت اکولوژي اين گونه ابتدا رويشگاههاي آن در منطقه خراسان (شامل سه استان خراسان فعلي) شناسايي گرديد و خصوصيات رويشگاهي (اقليم، توپوگرافي و خاک) در چند سايت بررسي شد. سپس نحوه زادآوري، فنولوژي، تراکم، پوشش تاجي، سيستم ريشه و ترکيبات شيميايي علوفه اين گونه مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج بدست آمده حکايت از پراکنش نسبتا وسيع اين گونه از شمال تا جنوب خراسان در بيشتر دامنه هاي سنگلاخي در دامنه ارتفاعي900-2900 متر داشت به طوري که اين گياه در تمام جهات جغرافيايي و شيب 12 تا 89 درصد ديده مي شود. رويشگاه هاي مليکا عمدتا در سه اقليم نيمه خشک فراسرد، مديترانه اي فراسرد و نيمه خشک سرد حضور دارند. متوسط درجه حرارت سالانه در اين رويشگاه ها از حداقل 5 تا 15 درجه سانتي گراد و ميانگين بارندگي آنها از 125 تا 600 ميلي متر متغير است. اين گياه خاک هاي داراي بافت لوم سنگريزه اي، لوم سيلت سنگريزه اي و لوم شني سنگريزه اي، با اسيديته 7-8 و هدايت الکتريکي 0.5-1.5 دسي زيمنس بر متر که از زهکشي خوبي برخوردار هستند، ترجيح مي دهد. زمينهاي سنگلاخي و به ويژه شيلهاي واريزه اي و سنگهاي آهکي و آذرين حد واسط بستر اصلي استقرار مليکا هستند. رشد رويشي اين گياه از اواخر اسفند ماه آغاز مي گردد و تا اواخر ارديبهشت ماه ادامه مي يابد. به توجه به ارتفاع منطقه، از اواسط ارديبهشت ماه تا اوايل خرداد ماه وارد مرحله خوشه دهي مي شود، از اوايل تا اواسط خرداد ماه بذرها شيري شده و حدود 20 روز بعد ريزش بذرها شروع مي شود. نتايج همچنين نشان داد مدت زمان نگهداري (5 سال نگهداري در شرايط محيط) تاثير معني داري بر قوه ناميه بذر نداشت. به طوري که زادآوري اين گونه در طبيعت عمدتا توسط بذر صورت مي گيرد. بنابراين نتايج حاصل از تجزيه ترکيبات شيميايي علوفه نشان داد که اين گونه داراي 21.6 درصد و 8.1 درصد پروتئين به ترتيب در مرحله رويشي و گلدهي مي باشد.