از فرو ريختن باروها تا انديشه شاهراه ها (پيشينه طرح هاي شهري و انگاره هاي شهر تهران از 1309 تا 1345)

با به قدرت رسيدن رضاشاه و تشکيل دولت قاهر مرکزي، دوره اي نو از تجددگرايي آغاز شد که چون هميشه در انگاره ها و طرح هاي شهرسازي نمود يافت. از آغاز دهه 1310 بر اثر اقدامات اولين دولت پهلوي، تهران از يک شهر سنتي و محصور در ميان باروها به شهري مدرن و نوآور تبديل شد. اين مقاله به بررسي تحول انگاره ها و طرح هاي شهري تهران از اولين اقدامات نوپردازانه شهري در دولت رضاشاه تا تهيه نخستين طرح جامع تهران (طرح فرمانفرماييان 1345) مي پردازد. دوره اي که در آن همگام با رشد شتابان شهر و متاثر از انديشه هاي جهاني، شهرسازي نوگراي ايران شکل گرفت. در اين دوره تاريخي، انديشه هاي برون سر و بيگانه در شکل گيري انگاره هاي شهرسازي موثر بوده، اما انديشه هاي درون سر نيز در تبلور و بومي کردن انگاره هاي نو سهم داشته است. بسياري از انگاره هاي مطرح در اين دوره در طرح هاي شهرسازي دوره هاي بعد، از جمله نخستين طرح جامع تهران، تداوم يافته است. در پايان مقاله، انگاره هاي اصلي مطرح در اين دوره و الگوهاي غالب شهرسازي و مفاهيم پايه آنها معرفي شده است.