بررسي كالوس زايي و باززايي از كشت جنين نارس ارقام برنج

نوري دلاور محمدزمان; ارزاني احمد

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

علوم آب و خاك (علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي) : زمستان 1379 , دوره 4 , شماره 4 ; از صفحه 57 تا صفحه 71 .

عنوان مقاله:

بررسي كالوس زايي و باززايي از كشت جنين نارس ارقام برنج

نویسندگان:

نوري دلاور محمدزمان, ارزاني احمد

آدرس:

چکیده:

تحقيق حاضر، به منظور ارزيابي واكنش 18 رقم برنج (Oryza sativa L.) مشتمل بر 15 رقم برنج ايراني و سه رقم خارجي، براي كالوس زايي و باززايي گياهچه از كالوس با كشت جنين نارس نسبت به سه محيط كشت MS،LS و N6 اجرا گرديد. ميزان كالوس دهي با استفاده از صفات قطر كالوس، وزن تر و وزن خشك مورد ارزيابي قرار گرفت. سپس با انتقال كالوس هاي توليدي از سه محيط كشت ذكر شده به محيط كشت باززايي(MSR) ، و از طريق سنجش درصد گياهچه هاي توليد شده از كالوس ها، ميزان باززايي اندازه گيري گرديد.
نتايج نشان داد كه تفاوت معني داري هم از لحاظ كالوس زايي و هم باززايي بين ارقام وجود دارد (P<0.01) در مرحله كالوس زايي، از نظر قطر كالوس، ارقام نعمت و چرام-2 به ترتيب با متوسط قطر 4.83 و 4.6 ميلي متر به عنوان ژنوتيپ هاي برتر شناخته شدند. از نظر وزن تر كالوس ارقام نعمت، چرام-2 تا سپيدرود، طارم محلي و لاين هاي خارجي 33IRCTN91 و IRFAON-30 به طور معني داري بهتر از سايرين بودند. ارقام نعمت، زاينده رود و لاين 33IRCTN91 بالاترين درصد محتويات آبي را داشتند. از نظر باززايي، لاين 33IRCTN91 و ارقام عنبربو محلي، نعمت، چرام-2 و طارم محلي بيشترين ميزان باززايي گياهچه از كالوس را دارا بودند. از هر دو جنبه كالوس زايي و باززايي بين محيط هاي كشت تفاوت معني دار وجود داشت.
بدين ترتيب كه از لحاظ قطر كالوس، وزن تر، و ميزان باززايي، محيط هاي كشت MS و N6 با يكديگر تفاوت معني داري نداشتند، ولي نسبت به محيط كشت LS، به طور معني داري برتر بودند (P<0.01). كالوس هايي كه در محيط كشتMS رشد يافتند، بيشترين و در محيط كشت LS، كمترين درصد آب را داشتند. محيط كشت MS و N6 براي كشت اين ويترو جنين نارس برنج مناسب تشخيص داده شد، و از بين ارقام مورد مطالعه، ارقام نعمت و چرام-2 به عنوان ارقام برتر از لحاظ كالوس دهي و ميزان بازززايي گياهچه شناخته شدند. هم چنين، برنج هاي ژاپونيكاي مورد مطالعه در زمره بهترين ارقام از نظر ميزان باززايي گياهچه بودند. مطالعه روابط هم بستگي بين صفات نشان داد كه بين صفت كالوس زايي و باززايي گياهچه، هم بستگي معني داري وجود ندارد، و اين دو صفت مستقل از هم عمل مي كنند.