تعيين سهم زير حوضه ها در توليد رسوب با استفاده از روش منشايابي (مطالعه موردي: حوضه مرگن پلدشت، ماكو)

به دليل وجود مشكلات زياد در كاربرد روش هاي سنتي، روش انگشت نگاري، رديابي يا به عبارتي منشايابي به عنوان روشي جايگزين و مناسب براي تعيين سهم منابع رسوب در توليد رسوب مورد توجه محققين مختلف قرار گرفته است. در اين روش، خصوصيات فيزيكي، ژئوشيميايي و آلي رسوب و منابع رسوب براي تعيين منابع اصلي رسوب و اهميت نسبي آنها مورد استفاده قرار مي گيرند. در روش ياد شده با استفاده از ترکيبي مناسب از خصوصيات جدا کننده منابع رسوب، سهم منابع رسوب در توليد رسوب تعيين مي شود. در اين تحقيق، سعي شده است با بهره گيري از ترکيبي مناسب از عناصر ژئوشيميايي، راديواکتيو، کربن آلي، نيتروژن و فسفر که قادر به جداسازي زيرحوضه هاي حوضه مرگن پلدشت واقع در شهرستان ماکو از استان آذربايجان غربي هستند سهم زيرحوضه هاي ياد شده تعيين شود. اين حوضه داراي 6 زيرحوضه اصلي است. بعد از برداشت 5 نمونه رسوب از بستر آبراهه اصلي هر زيرحوضه و 5 نمونه از بستر آبراهه اصلي بعد از تلاقي زيرحوضه ها، نسبت به تجزيه ردياب هاي ياد شده اقدام شد. با بهره گيري از روش تحليل تشخيص، 2 عنصر تاليم (Tl) و سريم (Ce) براي زيرحوضه هاي يک و دو، سه عنصر سرب (Pb)، واناديم (V) و تنگستن (W) براي زيرحوضه هاي سه و چهار و 3 عنصر (Ni،Mn  و Ce) براي زيرحوضه هاي پنج و شش از ردياب هاي مورد استفاده به عنوان ترکيب مناسب انتخاب شدند. در آخر با استفاده از ترکيب ياد شده و مدل هاي چند متغيره ترکيبي سهم 6 زيرحوضه از يك تا 6 به ترتيب برابر با 89.14، 10.86، 20.86، 79.14، 67.10 و 32.90 درصد به دست آمد. ميانگين خطاي نسبي تقريبا برابر با 11 درصد و متوسط ضريب کارايي مدل حدود 0.99 است و در ضمن نتايج با مشاهدات صحرايي همخواني دارد. روش منشايابي رسوب، روشي با ارزش براي کسب اطلاعات از نقش زيرحوضه ها در توليد رسوب تشخيص داده شد.