مطالعه آزمايشگاهي ضريب تخليه مكاني دبي در سرريزهاي جانبي لبه پهن

سرريزهاي جانبي از جمله سازه هايي هستند كه به طور گسترده اي در شبكه هاي آبياري و زهكشي و تصفيه فاضلاب استفاده مي گردند. جريان ايجاد شده در كانال اصلي در حاشيه سرريزهاي جانبي از نوع جريان متغير مكاني همراه با كاهش دبي مي باشد. در پژوهش حاضر تاثير ارتفاع و پهناي تاج سرريز جانبي بر تغييرات ضريب تخليه مكاني دبي در جريان هاي زيربحراني، براي شرايط مختلف جريان در كانال هاي منشوري مستطيلي بررسي گرديد. بررسي نتايج آزمايش ها نشان داد كه تغييرات ضريب تخليه در حالت با كنترل در پايين دست كانال اصلي، تابعي از نسبت عمق آب روي تاج سرريز در انتهاي سرريز به طول سرريز و نسبت فاصله از ابتداي سرريز به طول سرريز مي باشد. همچنين، تغييرات ضريب تخليه در حالت بدون كنترل در پايين دست تابعي از نسبت پهناي تاج سرريز به عمق آب كانال در انتهاي سرريز جانبي، نسبت ارتفاع سرريز به عمق آب كانال در ابتداي سرريز جانبي و نسبت فاصله از ابتداي سرريز به عمق آب كانال در انتهاي سرريز جانبي به دست آمد. علاوه بر اين، مدلي ارايه گرديد كه مي تواند در شرايط جريان زير بحراني ضريب تخليه مكاني را پيش بيني نمايد. در نهايت، مدل ارايه شده با داده هاي حاصل از پژوهش هاي قبلي مورد ارزيابي و آزمون قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تخمين دبي سرريز جانبي با خطاي نسبي كمتر از ده درصد از همخواني مناسبي برخوردار است. همچنين، مقايسه مدل موردنظر (تغييرات ضريب تخليه مكاني) با نتايج روش كلي نشان مي دهد كه اين روش از دقت بيشتري برخوردار است.