فرمولاسيون ژل موضعي متوترکسات و بررسي جذب پوستي آن بصورت in vitro

زمينه و هدف: پسوريازيس يک بيماري مزمن و عود شونده اي مي باشد که در 1 تا 6 درصد جمعيت اتفاق مي افتد. متوترکسات (MTX) يک داروي شيمي درماني سيستميک موثر براي درمان پسوريازيس و احتمالا جهت درمان لنفوماي جلدي مي باشد. به دليل خطر ايجاد فيبروزيس کبدي و ديگر سميتهاي سيستميک مانند سرکوب مغز استخوان، به طور کلي از استفاده آن ممانعت به عمل آورده شده ولي در موارد شديد اين بيماري ها مورد استفاده قرار مي گيرد. با توجه به سميت شديد ايجاد شده در تجويز سيستميک متوترکسات، فرمولاسيون موضعي آن ممکن است کاربرد بيشتري براي درمان پسوريازيس و ديگر بيماري هاي پوستي که در اثر ازدياد تکثير سلولي ايجاد مي شوند، داشته باشد. يکي از دلايل احتمالي براي فقدان فعاليت باليني متوترکسات موضعي در پسوريازيس نفوذ ناکافي پوستي اين دارو براي مهار سنتز اپيدرمال DNA مي باشد.
روش ها: در مطالعه حاضر اقدام به تهيه فرمولاسيون مناسب براي بهينه ساختن نفوذ MTX به صورت in vitro شده است. براي اين منظور چندين فرمولاسيون ژل تهيه گرديد و خصوصيات فيزيکي و پايداري آن ها بررسي شد. از ميان آنها سه فرمولاسيون انتخاب شده و مطالعات جذب پوستي با استفاده از پوست رت و سل هاي استاندارد فرانز انجام گرديد. براي تعيين مقدار دارو استفاده از متد HPLC تعيين شد. از بين سه فرمولاسيون، ترکيب برتر انتخاب شده و تاثير افزاينده هاي جذب روي آن بررسي شد. به منظور افزايش جذب پوستي از درصدهاي مختلف افزاينده هاي جذب شامل آلکيل بنزيل دي متيل کلرايد، SLS، ترانسکيوتول P و اسيد ساليسيليک به عنوان ماده کراتوليتيک استفاده شده است.
يافته ها: نتايج نشان داد که سورفکتانتهاي آنيوني و کاتيوني اثر مفيدي در افزايش جذب نداشتند. ترانسکيوتول P با غلظت 2 درصد بهترين جذب پوستي را دارا بود. افزودن اسيد ساليسيليک به فرمولاسيون باعث افزايش بيشتر جذب دارو گرديد. استفاده از غلظت 2 درصد اسيد ساليسيليک بيشترين ميزان نفوذ دارو را ايجاد نمود. در نهايت غلظت 6 درصد اسيد ساليسيليک به همراه غلظت 2 درصد ترانسکيوتول P به عنوان فرمولاسيون برتر و نهايي انتخاب شد.
نتيجه گيري: فرمولاسيون تهيه شده حاوي ترانسکيوتول (w/w) %2 و اسيد ساليسيليک (w/w) %6 داراي خاصيت افزايش دهنده جذبي بالاتري بوده و مي تواند بصورت باليني براي درمان موضعي پسوريازيس بکار گرفته شود.