اهداي گامت از منظر اخلاق اسلامي

يکي از فرق هاي گزاره اخلاقي با گزاره هاي فقهي و حقوقي در محمولات آن است. هر سه درباره افعال اختياري انسان سخن مي گويند. اخلاق از نيکي و زشتي يا شايستگي و ناشايستگي اين افعال سخن مي راند، در حالي که فقه از حرمت و حليت آنها و حقوق از جواز و منع آنها. از همين جا روشن مي شود اين امکان هست که فعلي از افعال اختياري انسان از نظر فقهي مشمول ادله برائت باشد و حکم به حليت آن شود، ولي از نظر اخلاقي، کاري زشت باشد يا عقل عملي، حکم به ناپسندي آن کند. مانند آن که فقه به جواز پوششي خاص براي تمام مردان حکم کند، ولي عقل عملي، آن نحو لباس را شايسته برخي مقامات رسمي نداند. اين تمايز بين حوزه اخلاق و فقه ما را بر آن مي دارد که پژوهشي مستقل را در حوزه اخلاق پي گيريم و صورت هاي مختلف اهداي گامت را از حيث حسن و قبح اخلاقي، مورد کنکاش قرار دهيم.
اين مقاله با پيش فرض گرفتن فتاوي فقهي در نظر دارد که مساله را از حيث ارزشي بررسي کند.
ابتدا به نحو استقلالي، ارزش هاي عقلي اهداي گامت بررسي مي شوند و سپس مبتني بر هر يک از آرا فقهي، حکم اخلاقي متفرع بر آن ـ اگر باشد ـ ذکر مي شود. به همين سياق، روش بررسي مساله با دو نگاه برون ديني (مستقل از آيات و روايات) و درون ديني (با توجه به آيات و روايات و فتاوي) پي ريزي مي شود و هر يک از آنها نيز در دو بخش جداي از هم به بحث گذاشته مي شود. از آنجا که اهداي گامت خود صورت هاي مفروض متنوعي دارد، سعي مي شود تاثيرات اين تنوع در ارزش داوري اخلاقي روشن شود.