صورتگرايي در استدلال قضايي (پژوهشي در نسبت بين قياس قضايي و قياس صوري)

الشريف محمدمهدي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات حقوق خصوصي (حقوق)

اطلاعات شماره:

تابستان 1386 , دوره 37 , شماره 2 ; از صفحه 1 تا صفحه 39 .

عنوان مقاله:

صورتگرايي در استدلال قضايي (پژوهشي در نسبت بين قياس قضايي و قياس صوري)

نویسندگان:

الشريف محمدمهدي*

آدرس:

* گروه حقوق خصوصی، دانشگاه اصفهان

چکیده:

براساس تلقي مرسوم از اصل تفکيک قوا، وظيفه دادرس صرفا شناخت اراده قانونگذار و تطبيق آن بر مصاديق خارجي است. انگيزه دستيابي به امنيت قضايي و وجود برخي عوامل همچون شکل قياسي استدلال قضايي و لزوم استنتاج تمامي نتايج از قانون موجب گرايش سنتي حقوقدانان به تحليل قياس قضايي در قالب يک قياس صوري شده است. در قياس صوري يا استدلال استنتاجي تابع منطق صوري، استدلال روندي ضروري داشته و جز يک نتيجه درست وجود ندارد و جايي براي ترديد و تشکيک نيست. نگاهي دقيق به صغرا و کبراي قياس قضايي حکايت از آن دارد که سوداي تبديل قياس قضايي به قياس صوري و ضروري خيالي خام و دست نيافتني است. عدم امکان شفاف سازي مفاهيم حقوقي و وجود نقص و ابهام و تعارض در قوانين از يکسو و عدم امکان دستيابي به قطع و يقين در مرحله احراز واقع، از سوي ديگر اجازه صورتگرايي و تبديل استدلال قضايي به استدلال صوري و ضروري را نمي دهد. به دليل ضروري نبودن استدلال هاي قضايي اين استدلال ها برخلاف استدلال هاي تابع منطق صوري، خالي از دخالت عنصر انساني نيستند. نوع و کيفيت مداخله و استفاده دادرس از اين توسعه و انعطاف را ويژگي هاي هر نظام حقوقي و مباني مورد قبول دادرس معلوم مي سازد. بر اين اساس در نظام هايي که اراده واقعي قانونگذار موضوعيت ندارد، قاضي مي تواند از اين مجال براي سوق دادن روند استدلال به سوي نتيجه عادلانه و مطلوب بهره جويد.

کلید واژه:

استدلال صوري(Q3)استدلال قياسي(Q3)صورتگرايي(Q3)قياس صوري(Q3)قياس قضايي(Q3)قياس معکوس(Q3)منطق حقوق(Q2)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

ندارد

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

استنادات:

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

الشریف، م. (1386). صورتگرایی در استدلال قضایی (پژوهشی در نسبت بین قیاس قضایی و قیاس صوری). مطالعات حقوق خصوصی (حقوق), 37(2), 1-39. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=65802

Vancouver : کپی

الشریف محمدمهدی. صورتگرایی در استدلال قضایی (پژوهشی در نسبت بین قیاس قضایی و قیاس صوری). مطالعات حقوق خصوصی (حقوق). 1386 [cited 2022August09];37(2):1-39. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=65802

IEEE : کپی

الشریف، م.، 1386. صورتگرایی در استدلال قضایی (پژوهشی در نسبت بین قیاس قضایی و قیاس صوری). مطالعات حقوق خصوصی (حقوق), [online] 37(2), pp.1-39. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=65802.