ارزشيابي برنامه آموزش بهداشت بلوغ در ارتقاي آگاهي دانش آموزان مقاطع راهنمايي و دبيرستان دخترانه شهر بيرجند

زمينه و هدف: دوره بلوغ يكي از حساسترين دوران زندگي يك دختر نوجوان محسوب مي شود. در اين دوره علاوه بر توجه به مسايل و روابط اجتماعي دختران، به مسايل بهداشتي دوران بلوغ نيز بايد توجه ويژه اي شود و لازم است آنها را با بهداشت دوران بلوغ آشنا نمود. اين مطالعه مداخله اي با هدف ارزشيابي برنامه آموزش بهداشت بلوغ در ارتقاي آگاهي دانش آموزان مقاطع راهنمايي و دبيرستان دخترانه شهر بيرجند انجام شد.
روش تحقيق: در اين مطالعه مداخله اي (از نوع قبل و بعد)، ابتدا 325 نفر از دانش آموزان دختر مقطع راهنمايي و متوسطه شهر بيرجند به روش نمونه گيري چند مرحله اي تصادفي شده، انتخاب و پرسشنامه خودساخته، شامل 20 سوال يك نمره اي در زمينه بهداشت دوران بلوغ، در بين آنها توزيع و پس از تكميل جمع آوري گرديد. آنگاه با يك برنامه آموزشي مدون، تمام اين دانش آموزان، توسط مربيان آموزش ديده با مطالب آموزشي يكسان مورد آموزش قرار گرفتند. زمان آموزش در هر كلاس 1.5 ساعت تخمين زده شد. يك ماه پس از پايان برنامه آموزشي و توزيع جزوه ها در مدرسه، مجددا پرسشنامه ها بين دانش آموزان توزيع و پس از تكميل جمع آوري گرديد. مواردي كه در مرحله دوم به هر دليلي پرسشنامه را تكميل ننموده بودند، از مطالعه خارج شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماري t زوج شده در سطح معني داري a=0.05 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
يافته ها: در مجموع 302 دانش آموز، پرسشنامه مرحله قبل و بعد از مداخله را تكميل كردند؛ از اين تعداد، 151 نفر در مقطع راهنمايي و 151 نفر در مقطع دبيرستان بودند. ميانگين نمره آگاهي در دانش آموزان مقطع راهنمايي قبل از مداخله 5.03 ± 3.7 و پس از مداخله 10.8 ± 4.8 بود؛ اين ميزان در بين دانش آموزان متوسطه قبل از مداخله 4.1 ± 2.3 و پس از مداخله 8.7 ± 3.8 برآورد گرديد. بين ميانگين نمره آگاهي قبل و بعد از مداخله در دانش آموزان هر دو مقطع اختلاف معني داري وجود داشت (P<0.001)؛ همچنين ميانگين نمره آگاهي در كل دانش آموزان (در هر دو مقطع) قبل از مداخله 4.6 ± 3.1 و پس از مداخله 9.7 ± 4.4 بود (P<0.001).
نتيجه گيري : ارايه برنامه هاي آموزشي در دوران بلوغ در افزايش سطح آگاهي دختران جوان نقش ارزنده اي دارد و از آنجا كه معمولا دختران جوان در اين سن مشكلات دوران بلوغ خود را با والدين و اطرافيان در ميان نمي گذارند، كلاسهاي آموزشي در مدارس، ضمن بالا بردن سطح آگاهي آنها، زمينه ارايه سوالات و حل مشكلات دوران بلوغ را در آنها نيز فراهم مي آورد.