اندازه واحدهای مدیریتی مرتعداری جهت استفاده چرای دام در مناطق مختلف آب و هوایی آذربایجان غربی

معتمدی جواد; قائمی سیدنبی; حجاریان مرضیه; سوری مهشید

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مرتع

اطلاعات شماره:

پاییز 1399 , دوره 14 , شماره 3 ; از صفحه 408 تا صفحه 421 .

عنوان مقاله:

اندازه واحدهای مدیریتی مرتعداری جهت استفاده چرای دام در مناطق مختلف آب و هوایی آذربایجان غربی

نویسندگان:

معتمدی جواد*, قائمی سیدنبی, حجاریان مرضیه, سوری مهشید

آدرس:

* بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده:

در شرایط کنونی که استفاده از علوفه مرتع و نگهداری دام در مرتع، نسبت به دیگر استفاده های آن، بیشتر رایج است؛ بهره برداری اگر هماهنگ با ظرفیت چرای مرتع نباشد، باعث فشار بر مرتع شده و موجودیت آن را به خطر می اندازد. از طرفی، لازم است که تعداد واحد دامی به گونه ای باشد که معیشت مرتعداران را تامین نماید. این مسئله، نیاز به تعیین سطح اقتصادی مرتع را بیش از پیش مسجل می نماید. بنابراین متناسب با نیاز واحدهای پایه اجتماعی و توان اکولوژیکی مراتع در مناطق مختلف آب و هوایی، این سطح باید مشخص شود. برای این منظور، تعداد 160 مرتع با مجموع مساحت 181216 هکتار و شرایط مدیریتی متفاوت (مراتع ممیزی شده، مراتع ممیزی نشده و مراتع دارای طرح)، در پنج ناحیه اقلیمی آذربایجان غربی انتخاب گردید. با بررسی طرح های مرتعداری و با استناد به منابع و دستورالعمل های موجود، ظرفیت چرای کوتاه مدت یا تعداد واحد دامی که در هر مرتع بسته به توان اکولوژیکی می توان اجازه چرا داد، محاسبه گردید. در مرحله بعد، خانوارهای بهره بردار، به روش پیمایشی، مورد بررسی قرار گرفتند و با استناد به پرسشنامه ها، اطلاعات مرتبط با متوسط بعد خانوار، هزینه سالانه هر خانوار مرتعدار، درآمد حاصل از یک گله 100 راسی و درآمد خالص سالانه مرتعدار، استخراج گردید. بر مبنای اطلاعات استخراج شده، اندازه گله یا تعداد واحد دامی که می تواند نیاز خانوار عشایری یا روستایی را در حد تامین هزینه ها رفع نماید، محاسبه و به تبع آن، اندازه واحد مرتعداری یا مساحت مرتع مورد نیاز مرتعداران، در مناطق مختلف آب و هوایی، برآورد گردید. نتایج نشان داد هزینه نگهداری گله و درآمد حاصله از آن در طبقات اقلیمی مختلف به واسطه تغییر سطح مرتع و کمیت و کیفیت علوفه مرتع، متفاوت است. حداقل اندازه گله برای یک خانوار پنج نفره در اقلیم مرطوب 152 واحد دامی، در اقلیم نیمه مرطوب 156 واحد دامی، در اقلیم مدیترانه ای 133 واحد دامی، در اقلیم نیمه خشک 214 واحد دامی و در اقلیم خشک 220 واحد دامی محاسبه شد. ضمن اینکه حداقل اندازه مرتع واحدهای مدیریتی مرتعداری برای دوره چرایی چهار ماهه، در اقلیم مرطوب 137 هکتار، در اقلیم نیمه مرطوب 251 هکتار، در اقلیم مدیترانه ای 226 هکتار، در اقلیم نیمه خشک 406 هکتار و در اقلیم خشک 485 هکتار برآورد گردید. مقایسه نتایج حاصل با وضع موجود، بیانگر آن است که در حال حاضر (سال مطالعه 1394)، اندازه اراضی مرتعی واگذار شده در بیشتر طرح های مرتعداری، پائین تر از حد مطلوب اقتصادی است. بنابراین در شرایط فعلی که عمده مرتعداران، دامدار می باشند؛ اولویت دفتر امور مراتع، باید تهیه طرح های مرتعداری اقتصادی باشد. ضمن اینکه باید با کاربرد تکنولوژی و استفاده از انرژی های نو در مرتع، هزینه های نگهداری دام را کاهش و با استفاده چندمنظوره از مرتع، طی یک دوره 10 ساله، سطوح غیراقتصادی را تبدیل به سطوح اقتصادی نمود.

کلید واژه:

طرح های مرتعداری اندازه بهینه واحدهای بهره برداری اندازه گله آذربایجان غربی

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

ندارد

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

ندارد

مقالات بین المللی مرتبط:

No item.

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

معتمدی، ج.، و قائمی، س.، و حجاریان، م.، و سوری، م. (1399). اندازه واحدهای مدیریتی مرتعداری جهت استفاده چرای دام در مناطق مختلف آب و هوایی آذربایجان غربی. مرتع, 14(3 ), 408-421. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=569364

Vancouver : کپی

معتمدی جواد، قائمی سیدنبی، حجاریان مرضیه، سوری مهشید. اندازه واحدهای مدیریتی مرتعداری جهت استفاده چرای دام در مناطق مختلف آب و هوایی آذربایجان غربی. مرتع. 1399 [cited 2022May26];14(3 ):408-421. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=569364

IEEE : کپی

معتمدی، ج.، قائمی، س.، حجاریان، م.، سوری، م.، 1399. اندازه واحدهای مدیریتی مرتعداری جهت استفاده چرای دام در مناطق مختلف آب و هوایی آذربایجان غربی. مرتع, [online] 14(3 ), pp.408-421. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=569364.