بررسي راديوگرافي قفسه سينه در ايران و پيشنهاد دوز مرجع ملي براي آن

مقدمه: آزمون هاي راديوگرافي تشخيصي از بيماران، بيشترين سهم را در استفاده از پرتوهاي يونساز در پزشكي به خود اختصاص داده اند. پژوهش بر روي روش هاي كاهش دوز در راديولوژي تشخيصي، هميشه از اهداف اوليه تحقيقات حفاظت پرتوي بوده است. راديوگرافي از قفسه سينه يكي از فراوان ترين آزمون هاي تصويربرداري با پرتوهاي ايكس است. هر چند دوز بيماران در اين راديوگرافي نسبتا پايين است امام به علت اينكه تعداد زيادي از مردم، اين آزمون را انجام مي دهند سهم آن در دوز موثر تجمعي، قابل توجه است.
مواد و روش ها: اين مطالعه بر روي 306 بيمار بالغ كه از آنها توسط 20 دستگاه اشعه ايكس، راديوگرافي قفسه سينه به عمل آمده انجام شد. اين دستگاه ها در 16 بيمارستان عمومي و در 14 شهر كشور قرار داشتند. انتخاب دستگاه ها بطور تصادفي انجام شد. آزمون هاي كنترل كيفي زير نيز روي اين دستگاه ها انجام شد: 1- صحت kVp تنظيمي 2- صحت زمان پرتودهي 3- بررسي خطي بودن پرتودهي با ميلي آمپرثانيه 4- بررسي تكرارپذيري پرتودهي 5- تعيين لايه نيم جذب پرتوهاي خروجي از تيوب. دوز ورودي به پوست بيماران با استفاده از دوزيمترهاي ترمولومينسانس از نوع TLD-100 اندازه گيري شد.
نتايج: نتايج انجام آزمون هاي كنترل كيفي، مشخصات بيماران، شرايط پرتودهي و دوز بيماران بصورت 9 نمودار و 4 جدول ارائه شده است. نتايج انجام اين مطالعه نشان داد كه ميانگين دوز بيمران در بيمارستان هاي مختلف با يكديگر تفاوت زيادي دارد به طوريكه نسبت دوز بيشينه به دوز كمينه بيش از 52 برابر است.
بحث و نتيجه گيري: توضيح علل تفاوت زياد دوز در بيمارستان هاي مختلف، پيچيده است ولي بطور كلي پرتودهي با پتانسيل تيوب پايين و ميلي آمپر ثانيه بالا و پايين بودن فيلتراسيون تيوب در اتاق هايي كه دوز بيماران در آنها بالاتر است كاملا مشهود است. همچنين با توجه به اينكه چارت سوم دوز پوست به عنوان "دوز مرجع ملي" شناخته مي شود از نتايج انجام اين طرح، پيشنهاد مقدار 0.44 ميلي گري براي دوز مرجع ملي راديوگرافي قفسه سينه در نماي خلفي- قدامي و در ايران است. اين مطالعه همچنين لزوم انجام منظم آزمونهاي كنترل كيفي را مشخص مي كند.