بررسي نقش عوامل موثر در گسترش و تكامل مخروط افكنه هاي ارتفاعات دره ديز - ديوان داغي با استفاده از روش ها و تكنيك هاي جديد

منطقه مورد بررسي با وسعت 283 كيلومتر مربع در محدوده عرض شمالي َ42 ْ38 تا  َ52 ْ38 و طول شرقي َ23 ْ45 تا  َ 4540در فاصله 95 كيلومتري شمالشرق شهر تبريز واقع شده است. در پيدايش و تكامل مخروط افكنه هاي متعدد و بسيار شاخص منطقه، عوامل مختلفي نظير آب و هوا، وسعت حوضه آبريز، ليتولوژي، وضعيت تكتونيك، ضريب ناهمواري، پوشش گياهي و…  به طور سيستماتيك موثر است. مناطق خرد شده تكتونيكي (تقريبا90 % محدوده كوهستان) در ارتباط با حساسيت ليتولوژيكي سازندها و ...، زمينه تدارك مقادير رسوب زياد را براي مخروط افكنه ها (به عنوان نمونه 9933.9 تن در سال براي مخروط افكنة دره ديز) فراهم مي كند. تغييرات اقليمي در پالئوكليما و حاكم بودن سيستم فرسايش پري گلاسير در شرايط اقليمي گذشته و حال نقش بسزايي در ميزان فرسايش و ماهيت نهشته گذاري در مخروط افكنه داشته و دارد. وجود تغييرات شيب و شيب هاي بيش از 5% در نيمرخ طولي مخروط افكنه ها نشانگر فازهاي مختلف نهشته گذاري است و به ويژه در ارتباط با فعاليت هاي تكتونيكي مي باشد.
نتايج بررسي هاي ميداني، مرفومتريك و نتيجه ضرايب و شاخص ها و همچنين روابط آماري موجود در بين آنها نشان مي دهد كه فرضيات تحقيق در مورد نقش عوامل موثر در پيدايش و تكامل مخروط افكنه هاي منطقه صحيح مي باشند. براي مثال بين مساحت حوضه آبريز و مساحت مخروط افكنه ها وجود ميزان همبستگي بالا (97%) در سطح اطمينان 99% و نيز ميزان همبستگي بالا 936% بين مقدار رسوب دريافتي و وسعت مخروط افكنه ها نشانگر رابطه معني داري قوي بين آنهاست. مقادير عددي زياد شاخص مخروط گرايي در مخروط افكنه هاي شماره (1، 2، 3، 10) نشانگر محصور شدگي آنها توسط موانع طبيعي (ساختماني) است و در مخروط افكنه هاي شماره (4 و 5) برعكس است. نقش ضريب ناهمواري زير حوضه ها نه تنها در گسترش و تكامل مخروط افكنه بسيار اساسي مي باشد، بلكه در برخي از مخروط افكنه ها (مانند قلعه ريز ...) بيش از عامل وسعت حوضه آبريز آنها  موثر بوده است.