کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه

محقق داماد سیدمصطفی; کیخافرزانه محمدامین

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

ديدگاه هاي حقوق قضايي

اطلاعات شماره:

بهار 1397 , دوره - , شماره 81 ; از صفحه 167 تا صفحه 191 .

عنوان مقاله:

کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه

نویسندگان:

محقق داماد سیدمصطفی*, کیخافرزانه محمدامین

آدرس:

* گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده:

عرف چه در سنخ قولی و چه در سنخ عملی و فعلی در قالب عادت و رسوم معمول در میان مردم متجلی می باشد عرف در هر مکتب حقوقی می تواند در سه مقام ایجاد قواعد حقوقی، مقام تفسیر و تطبیق قواعد حقوقی، نقش بسزایی را ایفاء می کند (علی الخصوص مبتنی بر مبانی پوزیتیویسم حقوقی) اما سوال اصلی آن است که استناد به عرف در مقام تفسیر با چه اصول و راهبردهایی باید انجام شود تا بتواند تضمین گر عدالت در اجتماع باشد؟ به نظر می رسد قاضی به عنوان مفسر قانون جهت تطبیق احکام و قواعد حقوقی بر موضوعات خارجی (مصادیق) ناگزیر از شناخت عرف های زمانی و مکانی، قولی و عملی، عام و خاص مقام تفسیر و تطبیق قواعد حقوقی است. در مقام تفسیر قاعده حقوقی، شناخت واضع صالح و موضوع له مد نظر مقام واضع در تفسیر واژگان و عبارات قانونی نقش بسیار مهمی دارد که در بسیاری از مواقع این عرف است که واضع است و معنای مد نظر عرف تعیین کننده مراد قانون است (چه در تعیین دایره موضوع و چه در تعیین مفهوم حکم) در نتیجه تعیین حیطه حاکمیت حقیقت عرفیه در تفسیر نیز در کنار حقیقت قانونیه و شرعیه از جمله مواردی است که می تواند لزوم ارجاع به عرف را به عنوان یک مقدمه واجب، برای قاضی حکم نماید لذا در مقام تفسیر می توان فرض وجود حقیقت عرفیه، قانونیه و شرعیه را برای یک واژه نمود و آنچه راهگشای قاضی خواهد بود تعیین حیطه هر یک از موارد مذکور در مقام جعل و وضع است.

کلید واژه:

قاعده حقوقی(Q1)عقل مسامحی(Q1)عرف قولی(Q1)حقوق موضوعه(Q2)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

اثبات گرایی حقوقی اعلامیه جهانی حقوق بشر الحکم رابطه نامشروع عدالت عرفی فتوا فلسفه حقوق کرامت اکتسابی کرامت ذاتی متعلق

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

No item.

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

محقق داماد، س.، و کیخافرزانه، م. (1397). کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه. دیدگاه های حقوق قضایی, -(81 ), 167-191. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=509146

Vancouver : کپی

محقق داماد سیدمصطفی، کیخافرزانه محمدامین. کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه. دیدگاه های حقوق قضایی. 1397 [cited 2022May27];-(81 ):167-191. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=509146

IEEE : کپی

محقق داماد، س.، کیخافرزانه، م.، 1397. کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه. دیدگاه های حقوق قضایی, [online] -(81 ), pp.167-191. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=509146.