فضاي شهري: برخوردي نظريه اي

حبيبي سيدمحسن

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

صفه

اطلاعات شماره:

پاییز و زمستان 1380 , دوره 11 , شماره 33 ; از صفحه 4 تا صفحه 13 .

عنوان مقاله:

فضاي شهري: برخوردي نظريه اي

نویسندگان:

حبيبي سيدمحسن*

آدرس:

* دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده:

شناخت مفاهيم وجودي هر پديده به شناخت اصول عام مبتني بر ابعاد فلسفي و درك ذات آن پديده، فارغ از زمان و مكان بستگي دارد. حال آن كه شناخت مفاهيم موجودي پديده به اصول خاص آن كه در دل فرآيند تحول تاريخي شكل گرفته است مرتبط مي شود و به اين جهت ناظر، نحوه شكل گيري پديده و تحولات آن در طول زمان و مكان را كشف مي نمايد.اين چنين است كه ادراك درست اصول عام و اصول خاص با كمك حس، خيال، عقل و دل بر شناخت واقعي ذات و صورت پديده موثر مي افتد.هرگاه نظام جديد بر روي پايه اصول و مفاهيم برخاسته از شناخت وجودي و موجودي جوانه زند، از انتظام، انسجام و هماهنگي برخوردار مي گردد و در غير آن نظام جديد سر در بيراهه و گمگشتي دارد.دگرگوني هاي اجتماعي - اقتصادي، عقيدتي، فرهنگي - سياسي در بستر تاريخ كشور ما شكل جديدي از اوضاع اجتماعي - اقتصادي و فرهنگي را بوجود آورده است. شهر به عنوان تبلور كالبدي - فضايي روابط اجتماعي - اقتصادي موجود نيز شكل جديدي را ارايه مي نمايند.شكلي كه تحول، تطور و دگرگوني ها را نشانگر است و در بسياري موارد در تقابل با مفاهيم گذشته، ارزش ها و هويت هاي شهري ديگري را در معاني فضايي - كالبدي، براي شهر و شهروند به ارمغان آورده است، شهر به مكان ارزش ها و بي ارزش ها بدل گشته است.شناخت مفاهيم وجود و معاني موجود، شهري را طلب مي كند كه در آن «شهر - مكان» به «شهر - زمان» تبديل مي شود: شهري با هويت، به مثابه مكاني مملو از خاطره هاي ديروز، آميخته شده با خاطره هاي امروز و مهيا شده براي شكل بخشيدن به خاطره هاي فرداي شهروندان.در اين حالت شهر بارزترين نمود تمايل و نياز بشر به جامعه مدني، حيات مدني و زندگي شهري مي شود. حياتي كه از مجموعه برخورد مردمان با جهان ذهني، با محيط عيني پبرامون، با خود و با ديگران و روابط ناشي از آن ها زاده شده است. به اين قرار در گذر زمان هويتي ساخته مي شود مركب از هنجارها و رفتارهاي اقتصادي - اجتماعي و فرهنگي نسل هايي كه شهر را ساخته اند و فعاليت هاي شهري را سبب شده اند، در پس اين روابط است كه عقايد و تمايلات به صور مختلف انباشته شده و در هم آميخته مي شوند و به عنوان ذهنيت شهر تجلي مي كنند.«شهري زنده است كه اين تجربه ها و انباشت هاي فرهنگي و اجتماعي، در آن موقعيت ها و مكان هايي براي تجلي بيابند، در اين موقعيت ها و مكان ها است كه احساس و ادراك شهري شكل مي گيرد. در اين مكان ها و موقعيت ها است كه ملاقات ها صورت مي گيرد، واقعه ها و حادثه ها رخ مي دهند و شهروند در يك زمان نقش بازيگر و تماشاگر مي يابد.رابطه ميان طراحي فضاي شهري و شكل هاي زندگي اجتماعي در آن، گواهي است روشن، بر رابطه ميان بناهاي ساخته شده و فضاهايي كه در لابلاي آن ها در حركت هستند. خيابان و ميدان بيان كالبدي فضايي چنين رابطه اي هستند كه در آن جا تماشايي و تماشاگر در هم مي آميزند و اگر غير از اين باشد، كه هست، مكان هاي مرجع در شهر از ميان رفته و ريشه هاي آشنايي با فضاي شهري از ميان برداشته مي شود و ديگر هيچگاه براي نسل هاي آتي ادراك شهر، منطبق بر چهره مادي آن نخواهد گشت و نسل آتي هيچگاه فضاي آشنا را درك نخواهد كرد.»با خلق فضاهاي شهري مبتني بر حيات مدني و با حس تعلق شهروند به مكان، جامعه شهري هويت يافته و امكان انباشت تجربه هاي به ياد ماندني و خاطره اي فارغ از بعد مكان فراهم مي آيد. در اين حالت درك رواني با درك شهودي و زيبايي در هم آميزد.مكان و از آن ميان ميدان مي تواند مركز حقيقي و مهم شهر تلقي شود، جايي كه حيات شهري در آن جاري و ساري است، در اين صورت اين مكان نه فقط يك نقطه معمولي از نقشه شهر، حاصل انباشت سال ها سرمايه گذاري اجتماعي - فرهنگي مردمان شهر است و با هر شكل و هر ميزان قدمت، واجد ارزش فضايي بوده مي تواند در شمار فضاهاي مطلوب شهري قرار گيرد.

کلید واژه:

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

ندارد

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

استنادات:

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

حبیبی، س. (1380). فضای شهری: برخوردی نظریه ای. صفه, 11(33), 4-13. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=47094

Vancouver : کپی

حبیبی سیدمحسن. فضای شهری: برخوردی نظریه ای. صفه. 1380 [cited 2022August12];11(33):4-13. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=47094

IEEE : کپی

حبیبی، س.، 1380. فضای شهری: برخوردی نظریه ای. صفه, [online] 11(33), pp.4-13. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=47094.