مطالعه ي تطبيقي نقوش سفال هاي قرون ميانه ي اسلامي با صورت هاي فلکي

بيک محمدي نسرين; مرادي محتشم سپيده

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات باستان شناسي پارسه

اطلاعات شماره:

زمستان 1397 , دوره 2 , شماره 6 ; از صفحه 123 تا صفحه 141 .

عنوان مقاله:

مطالعه ي تطبيقي نقوش سفال هاي قرون ميانه ي اسلامي با صورت هاي فلکي

نویسندگان:

بيک محمدي نسرين*, مرادي محتشم سپيده

آدرس:

* دانشگاه هنر اصفهان

چکیده:

شواهد باستان شناسي و مطالعه ي آثار به جاي مانده از دوران تاريخي تا دوران اسلامي نشان مي دهد علم نجوم از هزاران سال پيش در بين مردمان باستان رايج بوده است. نجوم در دوران اسلامي پيشرفت بسزايي داشت و از آن در دو بُعد علمي و طالع بيني استفاده مي شد. در قرون ميانه ي اسلامي نقوش به کار رفته بر روي سفال ها بسيار متنوع بود؛ به طوري که منشأ نقوش سفال ها از يک سو، و تفسير مفاهيم آن از سوي ديگر، ذهن پژوهشگران را به چالش کشيده و باعث اختلاف نظر و چندگانگي در بين آن ها شده است. به طوري که گروهي آن را به تأثيرات پيش از اسلام بالأخص ساسانيان اطلاق مي کنند و گروه ديگر در پي تفسير آن با انديشه هاي بستر جامعه اي که اين نقوش در آن شکل گرفته، هستند. از اين رو ضرورت تحقيق پيش رو از خلاء احساس شده توسط نگارندگان در منشايابي مضامين نقوش سفال ها با رويکرد نجومي است. جستار پيشِ رو با طرح پرسش هايي ريشه يابي شده است که عبارتنداز: آيا منشأ مضامين نقوش سفال هاي قرون ميانه اسلامي را صرفأ بايد در دوران قبل از اسلام جستجو کرد؟ بازتاب صورت هاي فلکي بر نقوش سفال هاي اين دوران چگونه بوده است؟ روش کار مقاله پيشِ رو، از نوع تاريخي با رويکرد تحليلي-تطبيقي مبتني بر مطالعات کتابخانه اي است. در روند انجام پژوهش، ابتدا اقدام به جمع آوري نمونه هاي آماري از موزه ها، طراحي نقوش با نرم افزار «کورل دراو» و تطبيق نقوش سفال ها با صورت هاي فلکي گرديد و سپس در ادامه ي پژوهش به مطالعات کتابخانه اي در جهت منشأيابي مضامين و معاني صورت هاي فلکي در اسناد تاريخي پرداخته شده است. دستاورد مطالعه ي تطبيقي نقوش سفال ها با صورت هاي فلکي نشان داد، مباحث مربوط به نجوم و صورت هاي فلکي بخشي از اعتقادات و باورهاي مردمان دوره ي ميانه ي اسلامي را شکل مي داد، که اغلب با خرافات و موجودات فرا زميني تلفيق شده بود؛ بنابراين، مي توان منشأ برخي از مضامين نقوش سفال ها را به باورهاي خرافي صورت هاي فلکي اطلاق کرد.

کلید واژه:

سفالگري قرون ميانه صورت هاي فلکي نجوم طالع بيني

موضوعات مرتبط:

ارجاعات:

ندارد

Cite:

APA : کپی

بیک محمدی، ن.، و مرادی محتشم، س. (1397). مطالعه ی تطبیقی نقوش سفال های قرون میانه ی اسلامی با صورت های فلکی. مطالعات باستان شناسی پارسه, 2(6), 123-141. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=466066

Vancouver : کپی

بیک محمدی نسرین، مرادی محتشم سپیده. مطالعه ی تطبیقی نقوش سفال های قرون میانه ی اسلامی با صورت های فلکی. مطالعات باستان شناسی پارسه. 1397 [cited 2021April13];2(6):123-141. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=466066

IEEE : کپی

بیک محمدی، ن.، مرادی محتشم، س.، 1397. مطالعه ی تطبیقی نقوش سفال های قرون میانه ی اسلامی با صورت های فلکی. مطالعات باستان شناسی پارسه, [online] 2(6), pp.123-141. Available at: <https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=466066>.

مقالات نشریه ای مرتبط: