بازشناسي و تحليل معماري مسجد جامع همدان

پورشعبانيان زهرا; مرتضايي محمد; خمسه هايده

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات باستان شناسي پارسه

اطلاعات شماره:

پاييز 1397 , دوره 2 , شماره 5 ; از صفحه 111 تا صفحه 126 .

عنوان مقاله:

بازشناسي و تحليل معماري مسجد جامع همدان

نویسندگان:

پورشعبانيان زهرا*, مرتضايي محمد, خمسه هايده

آدرس:

چکیده:

در فرهنگ و تمدن ايراني-اسلامي، مسجد به عنوان مهم ترين بناي ماندگار اسلام در شهرها و اقليم هاي مختلف ساخته شده است، و هويت شهرهاي اسلامي با مساجد جامع درهم آميخته است. مسجد جامع همدان، کهن ترين مسجد در بافت قديمي شهري، در ميان بازار اين شهر و ميدان مرکزي واقع شده است. اين مسجد شاخص، متعلق به قرون اوليه ي اسلامي است، که در طي دوران هاي مختلف خصوصاً دوران صفوي و قاجار مورد بازسازي و مرمت قرار گرفته است، اما از ساختار کهن مسجد آثاري باقي نمانده، و ساختار فعلي متعلق به دوره ي قاجار است. باوجود ويژگي هاي کلي اين اثر، شکل ساختمان مسجد جامع تأثير زيادي در هماهنگ ساختن ساختمان با شرايط اقليمي دارد. حال اين پرسش مطرح مي گردد که اقليم منطقه تا چه ميزان توانسته بر فرآيند شکل گيري مسجد تأثيرگذار باشد؟ و الگو پذيري از شرايط اقليمي تا چه ميزان دوام ساختار مسجد را تضمين نموده است؟ بر مبناي پرسش هاي فوق هدف پژوهش حاضر اين است که با بهره مندي از روش توصيفي-تحليلي و با اتکا به منابع مطالعاتي و بررسي هاي ميداني به معرفي و تجزيه تحليل ساختار معماري مسجد جامع پرداخته شود، تا زمينه ي پاسخگويي به پرسش ها ي مطرح شده فراهم گردد. برآيند چنين بررسي را مي توان در تأثيرپذيري ويژگي هاي معماري مسجد جامع، از اقليم منطقه مشاهده نمود؛ اين اثر، علاوه بر عملکرد مذهبي، موقعيت مکاني اين مسجد و قرارگيري در امتداد بازار اصلي شهر، منجر به آن شده که مسجد جامع نقش مهمي را در شکل گيري نظام هاي طراحي و سيماي عمومي شهر ايفا نمايد. با توجه به ساختار معماري مسجد جامع عمده تحولات صورت گرفته در بنا مربوط به دوره هاي قاجار و معاصر است؛ ساختار مسجد تابع الگوي شبستان ستوندار بوده، داراي گنبد، گلدسته و سنگاب مي باشد، و تنها نمونه ي مسجد گنبددار با ارزش تاريخي در بافت شهري همدان است.

کلید واژه:

همدان مسجد جامع معماري اقليم.

موضوعات مرتبط:

ارجاعات:

ندارد

Cite:

APA : کپی

پورشعبانیان، ز.، و مرتضایی، م.، و خمسه، ه. (1397). بازشناسی و تحلیل معماری مسجد جامع همدان. مطالعات باستان شناسی پارسه, 2(5), 111-126. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=464157

Vancouver : کپی

پورشعبانیان زهرا، مرتضایی محمد، خمسه هایده. بازشناسی و تحلیل معماری مسجد جامع همدان. مطالعات باستان شناسی پارسه. 1397 [cited 2021April13];2(5):111-126. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=464157

IEEE : کپی

پورشعبانیان، ز.، مرتضایی، م.، خمسه، ه.، 1397. بازشناسی و تحلیل معماری مسجد جامع همدان. مطالعات باستان شناسی پارسه, [online] 2(5), pp.111-126. Available at: <https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=464157>.

مقالات نشریه ای مرتبط: