نقد تطبيقي ترجمه هاي آيتي و شريعت از نمايشنامه «شهرزاد» توفيق الحکيم

نمايشنامه از انواع ويژه ادبي است که ضمن در بر داشتن خصايص يک متن ادبي، خصوصيت هاي دراماتيک منحصر به فردي دارد که تنها بر صحنه اجرا، تمام و کامل مي شود. «شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمايشنامه نويسي عربي، يعني توفيق الحکيم، با استناد به داستان هزار ويک شب در جامه اي فلسفي ابداع شده است و نه تنها در بعد انديشگاني، بلکه از نظر ادبي نيز حائز اهميت است. اين اثر دو بار به زبان فارسي از سوي آقايان آيتي و شريعت ترجمه شده است. اما از آنجا که ترجمه نمايشنامه با حفظ تمام خصايص ويژه آن، کاري بسيار پيچيده و ظريف است، ضمن رعايت ترجمه خوب، پويا و متعادل ادبي، بايد خاصيت اجراپذيري و دراماتيک موقعيت و کنش نيز در آن ترجمه شود. اين جستار مي کوشد با روش توصيفي تحليلي به بازخواني اين دو ترجمه از منظر ويژگي هاي سبکي و ادبي و نيز عناصر دراماتيک نمايشي بپردازد تا ضمن بررسي مشکلات ترجمه نمايشنامه، چالش هاي اين دو اثر را در هزار توي ترجمه نمايشنامه مد نظر قرار دهد. نتايج حاکي از آن است که اين دو ترجمه کوشيده اند در ترجمه اي متعادل، پيام و ساختار شکلي اثر را منتقل کنند و سبک نويسنده را براي ايجاد اثري مشابه در مخاطبان زبان مقصد بازنمايي نمايند. اما در بخش ترجمه، جنبه هاي اجراپذيري اثر، اغلب ترجمه شريعت موفق تر عمل کرده است و زير متن، لحن، ريتم، کنش کلامي و غيرکلامي ديالوگ را رعايت نموده است و کوشيده تا کلامي متناسب با شخصيت هاي اثر نمايشي ارائه دهد.