عوامل روزنه اي و غير روزنه اي محدود کننده فتوسنتز در گندم در شرايط تنش خشکي

تغييرات در تبادلات گازي و غلظت داخلي (Ci) CO₂ در برگهاي با سنين مختلف و تحت شرايط متفاوت تنش آبي و مراحل مختلف رشد در گياه گندم مطالعه شد. با پيشرفت تنش خشکي فتوسنتز خالص (P_n) و هدايت روزنه اي (g_s) شروع به کاهش نموده در مرحله پيش پژمردگي (زماني که برگ مورد نظر علايم اوليه پژمردگي را نشان داد) به طور معني داري از مقادير کنترل کمتر شدند و در مرحله پژمردگي قابل رويت (زماني که برگها فرم ايستاده خود را از دست داده و حالت لوله اي بخود گرفته بودند) به صفر رسيدند. پس از آبياري گياهان درجات متفاوتي از ترميم، براساس سن برگ و درجه تنش آبي، مشاهده گرديد. C_i در گياهان تحت تنش ابتدا يک کاهش جزيي در مرحله پيش پژمردگي نشان داد ولي در مرحله پژمردگي به طور معني داري از مقادير کنترل بيشتر شد و پس از آبياري گياهان شديدا کاهش نشان داد. وقتي که آبياري مجدد تا مرحله پژمردگي شديد به عقب افتاد P_n وg_s هيچکدام ترميم نيافتند و C_i نيز به طور معني داري در سطح بالاتري نسبت به C_i گياهان کنترل باقي ماند. ميزان کلروفيل برگهايي که به پژمردگي رسيده بودند با کلروفيل برگهاي کنترل تفاوت نشان نداد ولي سه روز پس از آبياري ميزان کلروفيل اين برگها کمتر از گياهان کنترل شد. تنش بلندمدت خشکي باعث کاهش معني دار در سطح کلروفيل برگ گرديد. مطالعات فراساختماني کلروپلاست تغييراتي را در کلروپلاست برگهاي پژمرده نشان داد. چنين نتيجه گيري شد که تنش ملايم خشکي فتوسنتز را عمدتا از طريق عوامل قابل برگشت روزنه اي کاهش ميدهد اما در شرايط شديدتر تنش يا در تنش هاي طولاني تر عوامل غير روزنه اي نيز مزيد بر علت مي گردند.