در درمان جراحي پوليپوز فاميلي (FAP) آيا هنوز جايي براي عمل كولكتومي با آناستوموز ايلئوركتال وجود دارد؟

هدف: هدف از نگارش اين مقاله بررسي اعمال جراحي مختلف براي درمان پوليپوز فاميلي و انتخاب عمل جراحي مناسب براي هر فرد مبتلا با توجه به شرايط بيمار و گستردگي آن و در نتيجه کاهش عوارض احتمالي بعد از عمل است. اين مقاله بيان تجربه ما روي هشت بيمار و تجزيه و تحليل اعمال انجام شده و نيز پرداخت به بررسي تجربيات منابع مختلف در اين زمينه مي باشد.
روش مطالعه: از 9 بيمار مبتلا به پوليپوز آدنوماتوز فاميلي که به ما مراجعه کرده و مورد بررسي و درمان قرار گرفته اند، يک مورد به علت ابتلا به سرطان و پيشرفت بيماري و متاستاز به دور دست در سن 39 سالگي قابل درمان جراحي تشخيص داده نشده، از مطالعه حذف شد. هشت بيمار ديگر که از سال 1376 تا ارديبهشت 1380 به علت پوليپوز فاميلي به ما مراجعه کرده بودند، تحت درمان جراحي و بررسي قرار گرفتند. سن بيماران بين 17 تا 38 سال بوده است. دو نفر زن و بقيه مرد بودند. در پنج بيمار عمل پروکتوکولکتومي و ايجاد کيسه از ايلئوم و آناستوموز به مجراي آنوس با استاپلر انجام شده است. يک مورد از اين موارد مرد 38 ساله اي بوده است که به علت انسداد در شهرستان تحت عمل جراحي قرار گرفته و کانسر در زمينه پوليپوز تشخيص داده شده بود، که بعد ما عمل نهائي و جراحي پروکتوکولکتومي و ايجاد کيسه ايلئوم و آناستوموز به کانال آنال را بر روي او انجام داديم. در سه بيمار توتال کولکتومي و آناستوموز ايلئوم به رکتوم انجام گرفت. در دو بيمار به علت عاري بودن رکتوم از پوليپ اين روش انتخاب شد، ولي يک مورد به علت اندومتريوز و چسبندگي شديد لگن از نظر تکنيکي مشکل بود، لذا رکتوم را اجبارا حفظ کرديم، که پي گيري بر روي او صورت مي گيرد و در صورت ديده شدن پوليپ در رکتوم پوليپ ها با کولونوسکپي و الکتروکوتر برداشته مي شود.
نتیجه اعمال انجام شده: از هشت بيمار بر روي پنج مورد عمل پروکتوکولکتومي و ايجاد کيسه ايلئوم و آناستوموز به مجراي آنال با استاپلر خطي و حلقوي انجام شده است، پي گيري بيماران از شش ماه تا چهار سال بوده است و عمل جراحي عارضه اي نداشته و تا اين زمان که پي گيري صورت گرفته مشکلي نداشته اند. اکثر بيماران در ابتدا تعداد دفعات دفع بين هشت تا ده مرتبه در روز داشتند که تا آخر سه ماه بعد از عمل به سه تا چهار بار در روز رسيد. در تمامي بيماراني که پاچ (pouch) گذاشته شد اجابت مزاج شبانه تا سه مرتبه وجود داشت ولي در پي گيري هاي بعدي به طور کامل از بين رفت. بيماران عمل شده نشتي (soiling) در دو سه ماه اول بعد از عمل داشتند ولي اين امر با کاهش تعداد دفعات مدفوع از بين رفت. هيچ مورد بي اختياري (incontinance) نداشتيم. از سه بيمار که در آنها توتال کولکتومي و آناستوموز ايلئوم به رکتوم انجام شده بودند در دو مورد بعد از شش ماه رکتوسيگموئيدوسکپي صورت گرفت اما اين بيماران بعد از آن به طور مرتب مراجعه نکردند. اما مورد سوم که در رکتوم نيز پوليپ داشته است، مرتب تحت نظر بوده و هر شش يا هشت ماه بررسي صورت گرفته و تا حالا سه بار پوليپ ها با کولونوسکپي و کوتر برداشته شده است.
نتيجه گيري نهايي: پوليپوز فاميلي بيماري است که پتانسيل تبديل به کانسر در آن حتمي است، بيماران بايد به موقع شناسايي و جراحي شوند. انتخاب عمل جراحي بر حسب مورد بايد انتخاب شود. در صورت سالم بودن رکتوم و آگاهي بيمار از نوع بيماري و قول همکاري، مي توان رکتوم را حفظ کرده، ايلئوم را به آن آناستوموز داد و بعد مرتب رکتوم باقي مانده را پي گيري و تحت نظر گرفت، ولي در شرايطي که رکتوم نيز پوليپ داشته باشد يا احتمال همکاري بيمار کم باشد، (که در تجربه ما بيماراني که رکتوم را برنداشته بوديم و توتال کولکتومي و آناستوموز ايلئوم به رکتوم انجام شده بود، بجز يک مورد بيماران ديگر مراجعه نکردند) بهتر است عمل پروکتوکولکتومي انجام شود و با توجه به تکنيک هاي جديد که نياز به استوما را منتفي مي کند، اين عمل بسيار ارزنده بوده، بيمار را از ابتلا به سرطان نجات مي دهد.