تغييرات زماني و مکاني شاخص جريان پايه در رودخانه هاي استان اردبيل

جريان رودخانه اي يکي از مهم ترين منابع آبي است که براي مصارف مختلف حائز اهميت بوده و روند تغييرات آن در مديريت منابع آب ضروري است. هدف تحقيق حاضر، ارزيابي تغييرات زماني و مکاني جريان سطحي و جريان پايه رودخانه هاي حوضه استان اردبيل در 22 ايستگاه هيدرومتري است. بدين منظور از آمار دبي روزانه و بارندگي با دوره آماري مشترک از سال 1368 تا 1390 استفاده شد. پس از محاسبه رواناب کل، دبي پايه به روش حداقل محلي و مقادير شاخص جريان پايه (BFI)، محاسبه و تغييرات آن ها درون يابي شد. سپس دوره هاي آماري موجود به دوره هاي پنج ساله، تقسيم و تغييرات مقادير جريان پايه و BFI و نيز ارتباط آن با مقادير رواناب کل و بارندگي تحليل شد. براساس نتايج، تغييرات کاهشي دبي در تعداد بيشتري از ايستگاه ها مشاهده شد. مقايسه مقادير بارش با تغييرات دبي پايه، حاکي از تاثير اندک بارش بر روند کاهشي دبي ايستگاه ها است. دامنه تغييرات شاخص BFI، از 0.05 تا 0.88 متغير است. علاوه بر اين الگوي تغييرات مکاني رواناب کل، دبي پايه و شاخص BFI مشابه بوده و بيشترين مقادير در هر متغير به محدوده غرب و جنوب غرب استان مربوط است. براساس مقايسه دبي پايه، رواناب کل و شاخص جريان پايه، بيشترين دبي پايه با مقدار 30 متر مکعب بر ثانيه به ايستگاه دوست بيگلو و بيشترين مقدار شاخص دبي پايه به ايستگاه گيلانده مربوط است. در مجموع در دوره هاي موردمطالعه مقدار جريان پايه و BFI کاهش يافته و شدت کاهش جريان پايه در سه ماه فصل پاييز بيشتر بوده است.