بررسي عملکرد اقدامات آبخيزداري در حوزه آبخيز کن – سولقان

با وجود اينکه بيشتر از 45 سال از عمر اجراي پروژه هاي آبخيزداري در کشور مي گذرد و روز به روز بودجه هاي اختصاص يافته به اين طرح ها افزايش مي يابد، همچنان روند فزاينده فرسايش خاک، نابودي منابع طبيعي و خسارات سرسام آور و بسيار دردناک ناشي از آن ادامه دارد که نشان دهنده ضعف در عملکرد و شکست طرح هاي حفاظت از منابع طبيعي است. بنابراين در طرح هاي آبخيزداري که عموما با عوامل بسيار مختلفي سر و کار داشته و بيشتر جنبه مديريتي طرح ها بايد قوي ديده شود، ارزيابي مي تواند جايگاه مناسبي داشته باشد و ميزان کارايي و دستيابي به هدف اين طرح ها را مشخص نمايد. حوزه آبخيز کن به مساحت 20571 هکتار يکي از حوضه هايي است که عمليات آبخيزداري در آن در سال 1379 به اجرا درآمد. در اين تحقيق جهت ارزيابي اثرات اين عمليات، پس از جمع آوري آمار و اطلاعات لازم و بررسي صحت و دقت داده هاي ايستگاه هاي هواشناسي و هيدرومتري حوضه از روش هاي منحني جرم مضاعف، مقايسه هيدروگراف سالانه و آناليز هيدرولوژيکي، بررسي ميزان رسوب در دوره هاي خشک و مرطوب، رسم منحني سنجه رسوب، بررسي ميزان رسوب در بارش هاي مشابه قبل و بعد از اجراي طرح و... استفاده شد. منحني جرم مضاعف نشان دهنده اثر مثبت اين عمليات بر ميزان رواناب و رسوب بوده است. نتايج حاصل از رسم منحني رژيم هيدرولوژيک نيز نشان مي دهد که اثر عمليات آبخيزداري بر واکنش هيدرولوژيک حوضه نسبت به بارندگي مثبت بوده و توانسته است آن را آرام تر نمايد. يعني به ازاء بارندگي مشابه در پيش و پس از عمليات آبخيزداري، ميزان رواناب توليد شده کاهش يافته است. همچنين ميزان بار معلق در اثر اجراي طرح از 56/47892 تن در سال به 22365 تن در سال رسيده و در بارش هاي مشابه ميزان دبي حاصله بعد از اجراي طرح و متعاقب آن رسوب حاصل از آن کاهش داشته است که نشان دهنده اثر مثبت اين عمليات است.