شناسايي مولکولي باکتري Streptomyces scabies عامل جرب معمولي سيب زميني در استان هاي آذربايجان شرقي و کردستان

احمدي علي; خاك ور رضا

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

زيست شناسي ميكروارگانيسم ها : پاييز 1395 , دوره 5 , شماره 19 ; از صفحه 159 تا صفحه 169 .

عنوان مقاله:

شناسايي مولکولي باکتري Streptomyces scabies عامل جرب معمولي سيب زميني در استان هاي آذربايجان شرقي و کردستان

نویسندگان:

احمدي علي, خاك ور رضا*

آدرس:

* دانشگاه تبریز، ایران

چکیده:

مقدمه: جنس Streptomyces از بزرگ ترين و مهم ترين جنس هاي باکتريايي است که بعضي از اعضاي آن بيمارگر گياهان و محصولات کشاورزي محسوب مي شوند. بيماري جرب معمولي از بيماري هاي مهم گياهي است که به وسيله باکتري Streptomyces scabies و برخي ديگر از گونه هاي مشابه عمدتا روي سيب زميني و ندرتا روي برخي ديگر از محصولات غده اي نظير چغندر، تربچه، شلغم و غيره ايجاد مي شود. با توجه به جايگاه استراتژيک کشت سيب زميني در منطقه شمال غرب کشور و علي رغم انتشار گسترده اين بيماري در استان هاي آذربايجان و کردستان، هنوز گزارش دقيقي از عامل اصلي بيماري، ميزان پراکنش و نژادهاي مختلف اين بيماري در دسترس نيست. هدف اين پژوهش شناسايي مولکولي عامل اصلي اسکب سيب زميني در استان هاي آذربايجان شرقي و کردستان و بررسي ارتباط بين بيماري زايي اين باکتري و وجود ژن تاکستومين A بود.
مواد و روش ها: در فصل برداشت سال هاي 1391-1389 از غده هاي داراي علائم جرب در مزارع سيب زميني نمونه برداري و به آزمايشگاه منتقل شدند. پس از جداسازي و خالص سازي باکتري، جدايه هاي باکتريايي بر اساس ويژگي هاي مورفولوژيکي، تست هاي بيوشيميايي و نيز با استفاده از آزمون PCR توسط آغازگر عمومي جنس Streptomyces و آغازگر اختصاصي گونه S. scabies ارزيابي شدند. همچنين قدرت بيماري زايي جدايه ها روي غده سيب زميني و تربچه و نيز حضور ژن توليدکننده توکسين تاکستومين A در نمونه ها بررسي شد.
نتايج: از بين جدايه ها، بر اساس صفات مورفولوژيک و تست هاي بيوشيميايي و آزمون PCR، 32 جدايه متعلق به جنس Streptomyces شناسايي شد. در تست بيماري زايي روي غده سيب زميني و تربچه 26 جدايه از 32 جدايه واکنش مثبت نشان دادند. نتيجه آزمون PCR با آغازگر اختصاصي گونه S. scabies به صورت مولکولي نيز اثبات کرد که اين 26 جدايه به گونه S. scabies متعلق هستند. ضمنا نتايج آزمون PCR با آغازگر اختصاصي ژن بيماري زايي تاکستومين A (txt A) نشان داد اين ژن در تمام 26 جدايه با قدرت بيماري زاي وجود دارد که بيانگر همبستگي کامل قدرت بيماري زايي اين باکتري در گياهان و وجود اين ژن در باکتري است.
بحث و نتيجه گيري: اين اولين گزارش علمي است که وجود اين بيمارگر را به صورت مولکولي در منطقه اثبات مي کند. نتايج به دست آمده و وجود جدايه هاي مثبت فراوان در داخل نمونه ها، حاکي از آلودگي گسترده مزارع سيب زميني استان هاي آذربايجان و کردستان به بيماري جرب معمولي است.