تحليل آسيب پذيري سيستم منابع آب نسبت به كم آبي با استفاده از چارچوب حسابداري آب (مطالعه موردي: محدوده مطالعاتي رفسنجان)

درك مفهوم آسيب پذيري براي تدوين سياست هاي مديريت يكپارچه منابع آب مهم مي باشد. به همين منظور شناخت وضعيت اقتصادي-اجتماعي سيستم تحت مطالعه در كنار وضعيت هيدرولوژيكي آن اهميت خواهد داشت. در اين مقاله به منظور فراهم نمودن بنايي براي مديريت جامع و يكپارچه براي منابع آب كه علاوه بر بعد هيدرولوژي، تاثير ساير عوامل موثر از جمله اجتماعي و اقتصادي را نيز در نظر بگيرد، از چارچوب حسابداري آب استفاده شده است. اين چارچوب با يكپارچه سازي اطلاعات بخش هاي اقتصادي، هيدرولوژي و ساير منابع طبيعي و نيز جنبه هاي اجتماعي، امكان بكارگيري سياست هاي هدفمند را با شيوه اي آگاهانه و يكپارچه فراهم مي نمايد. تحقيق حاضر به تحليل آسيب پذيري سيستم منابع آب محدوده مطالعاتي رفسنجان مي پردازد. در اين راستا پس از بررسي و تحليل مفهومي آسيب پذيري و بررسي مطالعات متعدد، چارچوب تحليلي مناسبي براي ارزيابي آسيب پذيري در نظر گرفته شده است. سپس به منظور استخراج نشانگرهاي مرتبط با آسيب پذيري و سازماندهي اطلاعات موجود به تدوين حساب هاي آب مربوط به محدوده مورد مطالعه براي دو سال 1380 و 1385 پرداخته شده است. تحليل روند نشانگرها، ديدگاه هايي را از وضعيت آسيب پذيري منابع آب فراهم مي كند كه مي توانند با درك وضعيت فعلي و آنچه كه ممكن است در گذشته به اشتباه صورت گرفته باشد، براي تصميم گيران در جهت دست يابي به راه حلهايي براي كاهش آسيب پذيري منابع آب در محدوده مطالعاتي رفسنجان راهگشا باشد. در اين تحقيق به منظور بررسي تاثير گزينه هاي سياستي مختلف در شرايط موجود و ايجاد محيطي براي تصميم سازي، با استفاده از روش پويايي سيستم در محيط نرم افزار Vensim PLE، مدل سيستم اقتصادي-منابع آب براي محدوده مطالعاتي رفسنجان ساخته شد. نتايج حاصل در بررسي وضع موجود حكايت از وضعيت و حالت نامناسب سيستم منابع آب محدوده مطالعاتي رفسنجان دارد. در بررسي تاثير گزينه هاي مختلف سياستي مشخص شد كه گزينه ي تغيير الگوي اقتصادي محدوده رفسنجان از كشاورزي به صنعت و معدن، و تغيير تركيب اشتغال منطقه از كشاورزي به سهم بيشتر صنعت و معدن مي تواند منجر به كاهش آسيب پذيري محدوده ي مطالعاتي در ابعاد منابع آب، اقتصادي و اجتماعي گردد.