بازآفريني تصويري کاخ تخريب شده آيينه خانه؛ نمونه اي از کاخ هاي دوره صفوي

دوران صفويه دوراني درخشان در تاريخ شهرسازي و معماري ايران است که کاخ هاي بناشده در اين دوران از لحاظ معماري بسيار بااهميت بوده و باقي مانده هاي آن ها آثاري بسيار باارزش در متن شهرها هستند. حال اينکه، بعضا کاخ هاي ويران شده نسبت به کاخ هاي باقي مانده، برتري هاي ويژه اي داشته اند. دريافت و تکميل تصويري کالبدي و اجتماعي از شهر و بناهاي تاريخي، با مراجعه به متون ادبي، تاريخي، عکس ها و تصاوير به جاي مانده در دوره زماني مشخصي از شهر امکان پذير است.
دوران قاجاريه زمان حاکميت مسعودميرزا ظل السلطان، در اصفهان بي توجهي به معماري به اوج خود مي رسد، تا حدي که به دستور وي آثار ارزشمند معماري از جمله کاخ هفت دست، آيينه خانه و عمارت نمکدان، در باغ سعادت آباد با خاک يکسان شدند؛ که در اين پژوهش بر بازآفريني تصويري کاخ آيينه خانه تاکيد شده است. در اين مقاله نقشه هاي اوليه بناي صفوي که در دوره قاجار ترسيم شدند و همچنين پلان دوره قاجار همراه با تغييرات در اين دوره، مجددا در مقياس واقعي ترسيم شده و با تحليل و مقايسه مدارک، عکس ها و اين نقشه ها ارکان و اجزاء ساختمان کاخ صفوي تکميل و نقشه هاي نهايي به صورت پلان، نماهاي شرقي، غربي و جنوبي، ترسيم شده و مراحل شکل گيري کاخ به صورت سه بعدي نمايش داده شده است.
مقاله پيش رو از نوع تحقيق بنيادي- نظري است که اطلاعات و مواد اوليه تحليل به روش کتابخانه اي گردآوري شدند و با رويکرد قياسي و استدلال موردتجزيه و تحليل قرار گرفتند. نيز به روش تاريخي- توصيفي با استفاده از اسناد و مدارک معتبر و تحليل محتواي متون تاريخي به شناخت و تحليل کاخ آيينه خانه پرداخته مي شود. با مقايسه و تحليل بناهاي مشابه دوران صفوي تصاويري تحليلي از کاخ آيينه خانه، از سازه تا جزئيات معماري آن، با استفاده از نرم افزار هاي کامپيوتري ارائه شده است. در نهايت، نتايج به دست آمده مي تواند ضمن کمک به تعيين محدوده و حفظ حريم ابنيه از بين رفته، نشانه هاي مستندي را براي انجام تحقيقات باستان شناسي بعد فراهم آورد. همچنين به تکميل تصوير شهر اصفهان در دوره صفويه و امروز و نيز تقويت جاذبه هاي فرهنگي و گردشگري شهر کمک شاياني خواهد شد.