آسيب پذيري ناشي از سيلاب شهري در شمال غرب تهران (حوضه هاي فرحزاد تا کن)

مجيدي هروي آنيتا; قهرودي تالي منيژه; حكمت نيا حسن; فرهودي رحمت اله; جاوري مجيد

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

جغرافيا

اطلاعات شماره:

پاييز 1394 , دوره 13 (دوره جديد) , شماره 46 ; از صفحه 181 تا صفحه 201 .

عنوان مقاله:

آسيب پذيري ناشي از سيلاب شهري در شمال غرب تهران (حوضه هاي فرحزاد تا کن)

نویسندگان:

مجيدي هروي آنيتا, قهرودي تالي منيژه*, حكمت نيا حسن, فرهودي رحمت اله, جاوري مجيد

آدرس:

* دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده:

گسترش ناهمگون شهر بدون توجه به معيارهاي جامع شهرسازي و ويژگي هاي فيزيکي بستر آن، عدم رعايت حريم رودخانه و تجاوز به قلمرو فعاليت آن بدون در نظر گرفتن دوره هاي بازگشت چندساله به دليل ارزش بالاي اراضي شهرها که تحت عنوان بازسازي مورد تعرض قرار گرفته و به محدود شدن بستر و سطح مقاطع مسيل ها منجر شده است و افزايش سطوح نفوذناپذير سبب تغيير الگوي زهکشي طبيعي بستر شهر و جاري شدن سيل در نواحي شهري، آب گرفتگي معابر و ناپايداري ساخت و سازهاي شهري شده است. کلانشهر تهران مستقر در دامنه جنوبي کوههاي البرز مرکزي، به عنوان پهنه اي با تمرکز بالا و توسعه طرح هاي عمراني، زهکش هاي متعددي را از ارتفاعات شمالي خود دريافت مي نمايد. رودخانه ها و مسيل ها رواناب هاي حاصل از بارندگي ها را از دامنه هاي جنوبي البرز زهکشي نموده و به طور مستقيم وارد شهر تهران مي نمايند. با توجه به شمالي- جنوبي بودن جهت شيب، اختلاف ارتفاع و پيک سيلاب بالا، غالب اين رودخانه ها سيلابي بوده و رواناب حاصل از بارندگي در مدت زمان کوتاهي وارد پيکره شهري مي گردد. با توجه به سابقه سيل خيزي مناطق شمالي تهران، دخل و تصرف در حريم و بستر رودخانه ها و مکانيابي نادرست ساخت و سازهاي شهري، آسيب پذيري و تخريب آن ها دور از انتظار نيست. منطقه پنج شهرداري تهران در شمال غرب تهران به دليل مجاورت و زهکشي حوضه هاي فرحزاد، حصارک و کن، اجراي و پياده کردن پروژه هاي بزرگ ساخت و سازها بدون توجه به حريم رودخانه و بالا بودن نسبي تراکم مسکن و جمعيت که ناشي از نرخ بالاي مهاجرپذيري که توام با تغيير کاربري اراضي بوده است، در معرض ناپايداري ناشي از سيلاب قرار دارد. اين پژوهش با استفاده از نقشه هاي توپوگرافي 1:25000، داده هاي اقليمي و هيدرومتري (2012 تا 1995) و داده هاي کاربري اراضي دريافت شده از سازمان شهرداري تهران انجام شده است. معيارهاي انتخابي با مدل منطق فازي وزن دهي و در ادامه بر اساس توابع فازي تلفيق گرديدند. نقشه آسيب پذيري نشان از بيشترين آسيب پذيري در مناطق بالادست منطقه 5 و پيرامون مسيل هاي پايين دست مي باشد. نتايج مطالعات آسيب پذيري گوياي اين است که ترکيبي از عوامل طبيعي بالادست همچون دبي زياد حوضه ها، عدم رعايت حريم مسيل شهري و نبود توان کافي مسيل هاي کنوني در هدايت سيلاب سبب تشديد آسيب پذيري اين مناطق مي شود. همچنين عوامل ديگري همچون بافت فرسوده، سطوح شيب عمودي و ضريب انحناء در تعيين ميزان آسيب پذيري نواحي شهري دخالت دارند.

کلید واژه:

آسيب پذيري(Q1)سيلاب شهري(Q2)منطقه 5 شهرداري تهران(Q2)حوضه هاي فرحزاد تا کن(Q2)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

آب گرفتگی آبخیز شهری زنجان آسیب پذیری اجتماعی آسیب پذیری شهری آسیب پذیری کالبدی بم روسازی نفوذپذیر زلزله مخاطره طبیعی مدل Awbm

مقالات نشریه ای مرتبط:

ندارد

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

ندارد

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

مجیدی هروی، آ.، و قهرودی تالی، م.، و حکمت نیا، ح.، و فرهودی، ر.، و جاوری، م. (1394). آسیب پذیری ناشی از سیلاب شهری در شمال غرب تهران (حوضه های فرحزاد تا کن). جغرافیا, 13 (دوره جدید)(46), 181-201. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=254619

Vancouver : کپی

مجیدی هروی آنیتا، قهرودی تالی منیژه، حکمت نیا حسن، فرهودی رحمت اله، جاوری مجید. آسیب پذیری ناشی از سیلاب شهری در شمال غرب تهران (حوضه های فرحزاد تا کن). جغرافیا. 1394 [cited 2022August08];13 (دوره جدید)(46):181-201. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=254619

IEEE : کپی

مجیدی هروی، آ.، قهرودی تالی، م.، حکمت نیا، ح.، فرهودی، ر.، جاوری، م.، 1394. آسیب پذیری ناشی از سیلاب شهری در شمال غرب تهران (حوضه های فرحزاد تا کن). جغرافیا, [online] 13 (دوره جدید)(46), pp.181-201. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=254619.