روند کاني سازي عناصر پرتوزا و ارتباط آنها با سريم و ايتريم با استفاده از داده هاي ليتوژئوشيميايي در محدوده آنومالي پنج ساغند

خلج معصومي معصومه; لطفي محمد; معماركوچه باغ ايوب; خاكزاد احمد; افضل پيمان

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

علوم زمين

اطلاعات شماره:

پاييز 1393 , دوره 24 , شماره 93 ; از صفحه 201 تا صفحه 210 .

عنوان مقاله:

روند کاني سازي عناصر پرتوزا و ارتباط آنها با سريم و ايتريم با استفاده از داده هاي ليتوژئوشيميايي در محدوده آنومالي پنج ساغند

نویسندگان:

خلج معصومي معصومه*, لطفي محمد, معماركوچه باغ ايوب, خاكزاد احمد, افضل پيمان

آدرس:

* دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده:

منطقه مورد مطالعه در آنومالي پنج ساغند، در پهنه ساختاري ايران مرکزي و در کمربند فلززايي بافق- رباط پشت بادام قرار دارد. کاني سازي اورانيم، توريم و عناصر خاکي کمياب در منطقه ساغند، به طور چيره از نوع گرمابي و متاسوماتيسم وابسته به توده هاي نفوذي منطقه (گرانيت موجود در شمال آنومالي پنج) است. تمرکز اورانيم نوع گرمابي، از سامانه شکستگي هاي ژرف پيروي مي کند و در حواشي عدسي ها و توده هاي مگنتيت به جا گذاشته شده است. علت آن، ايجاد محيط هاي ژئوشيميايي مناسب است و پديده متاسوماتيسم آلکالن و همراهي توريم و اورانيم با عناصر خاکي کمياب يکي از آشکارترين ويژگي هاي اين چرخه فلززايي در ايران مرکزي و منطقه مورد مطالعه است. در منطقه ساغند و به ويژه محدوده مورد مطالعه، سريم و ايتريم همبستگي مثبت زيادي با کاني سازي عناصر پرتوزا (اورانيم و توريم) نشان مي دهند. به خاطر رابطه ژنتيکي اين عناصر (سريم و ايتريم)، با کمک روش آمار کلاسيک و با استفاده از محاسبه متغيرهاي آماري روي داده هاي ليتوژئوشيميايي برداشت شده در منطقه، جدايش جوامع بي هنجار صورت پذيرفت، سپس نمودار هاي ستوني پراکندگي فراواني آن رسم و متغيرهاي آماري عناصر محاسبه و در پايان جدايش جوامع بي هنجار صورت گرفت. نتايج حاصل از همبستگي مثبت و بالاي توريم و اورانيم با عناصر سريم و ايتريم در منطقه نشان مي دهد که فازهاي کاني سازي اين عناصر يکسان است و از يک سازوکار پيروي مي کند. با تلفيق نقشه هاي ژئوشيميايي با زمين شناسي مشخص شدکه کاني سازي عناصر پرتوزا در منطقه از نوع متاسوماتيت است که سنگ هاي اوليه منطقه، شامل واحدهاي سنگي آذرآواري، ديابازها، داسيت پورفيري و گابرو را تحت تاثير متاسوماتيسم قرار داده و انواع سنگ هاي اصلي منطقه آمفيبول متاسوماتيت، آمفيبول- آلبيت متاسوماتيت، آلبيت متاسوماتيت، آمفيبول- کوارتز- فلدسپار متاسوماتيت، آمفيبول- فلدسپار- اپيدوت متاسوماتيت و آمفيبول- بيوتيت- ارتوز- تالک- کلريت- اپيدوت متاسوماتيت را در منطقه به وجود آورده است. بي هنجاري به دست آمده براي اورانيم، با روش آمار کلاسيک، در باختر متمايل به جنوب باختري، مرکز و جنوب نقشه مشخص شد. اين روش براي بي هنجاري توريم، نواحي باختر متمايل به جنوب باختري، مرکز و جنوب نقشه- که بخش مرکزي توريم بيشتري نسبت به اورانيم دارد- را آشکار کرد و براي بي هنجاري سريم و ايتريم نيز همان مناطق بي هنجار بالا را نشان داد، با اين تفاوت که مقدار ايتريم نسبت به عناصر ديگر در مرکز، بي هنجاري بيشتري را نشان مي دهد.

کلید واژه:

عناصر پرتوزا(Q2)ليتوژئوشيميايي(Q2)سريم(Q2)ايتريم(Q3)آنومالي پنج(Q2)ساغند(Q2)ايران مرکزي(Q2)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

خلج معصومی، م.، و لطفی، م.، و معمارکوچه باغ، ا.، و خاکزاد، ا.، و افضل، پ. (1393). روند کانی سازی عناصر پرتوزا و ارتباط آنها با سریم و ایتریم با استفاده از داده های لیتوژئوشیمیایی در محدوده آنومالی پنج ساغند. علوم زمین, 24(93), 201-210. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=235065

Vancouver : کپی

خلج معصومی معصومه، لطفی محمد، معمارکوچه باغ ایوب، خاکزاد احمد، افضل پیمان. روند کانی سازی عناصر پرتوزا و ارتباط آنها با سریم و ایتریم با استفاده از داده های لیتوژئوشیمیایی در محدوده آنومالی پنج ساغند. علوم زمین. 1393 [cited 2022May24];24(93):201-210. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=235065

IEEE : کپی

خلج معصومی، م.، لطفی، م.، معمارکوچه باغ، ا.، خاکزاد، ا.، افضل، پ.، 1393. روند کانی سازی عناصر پرتوزا و ارتباط آنها با سریم و ایتریم با استفاده از داده های لیتوژئوشیمیایی در محدوده آنومالی پنج ساغند. علوم زمین, [online] 24(93), pp.201-210. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=235065.