بازتاب انديشه هاي خيام در اشعار محمود سامي البارودي

ادبيات تطبيقي صرف نظر از پايه هاي نظري، به جهاني بودن ادبيات مي انديشد و اين كه چگونه عرصه ادبيات آينه اي تمام نما از تعاملات و تبادلات فرهنگي، اجتماعي و هنري ملت ها است. از اين منظر رابطه دو زبان فارسي و عربي از جايگاه خاصي برخوردار است؛ تبادلات ادبي و فرهنگي اين دو زبان سابقه ديرينه دارد و اديبان بسياري دستمايه پژوهش هاي تطبيقي بوده اند. در اين ميان عمر خيام، شاعر معروف فارسي، همواره مورد توجه انديشمندان بوده است. مسائلي چون معماي هستي، زندگي، مرگ، جبر و اختيار همواره فكر خيام را به خود مشغول داشته و وي را به نوعي حيرت دچار كرده كه اين مسائل گاه او را به بدبيني و شك كشانيده، گاه به خوشباشي و دم غنيمت شمري دعوت مي كند. بارودي، شاعر بنام قرن معاصر در ادب عربي نيز مانند خيام به موضوعاتي چون بدبيني نسبت به فلك دوار، جبر، دعوت به اغتنام فرصت و كام جويي از آن پرداخته است.
پژوهش حاضر با روشي تحليلي- توصيفي و با استقراء اشعار بارودي، ريشه ها و علائم تاثيرپذيري بارودي از خيام را در چشم اندازي تطبيقي مورد تحليل قرار داده است. از جمله نتايج اين تحقيق وجود مضامين مشتركي است كه حاكي از آگاهي بارودي نسبت به خيام بوده است؛ البته فضاي پيراموني حاكم بر زندگي اين دو شخصيت نيز در توليد متوني با مضامين مشترك بي تاثير نبوده است؛ با اين تفاوت كه فلسفه بارودي بسيار محدودتر از خيام است و نمي توان او را صاحب مكتب فلسفي دانست.