تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت، چالش ها و راهکارهاي اقدام در زمينه تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت در ايران: يک مطالعه کيفي

زمينه و هدف: جلوگيري از نابرابري در سلامت نيازمند توجه به تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت است. امروزه تلاش کشورها براي کاهش نابرابري در سلامت از طريق توجه به اين تعيين کننده ها است. توزيع نابرابر سلامت در کشورهاي در حال توسعه يکي از چالش هاي عمده نظام هاي سلامت است که منجر به نابرابري در جايگاه اجتماعي و شرايط زندگي افراد مي گردد. هدف از اين مطالعه تعيين چالش ها و راهکارهاي اقدام در زمينه تعيين کننده هاي اجتماعي نابرابري در سلامت در کشور از ديدگاه خبرگان بود.
مواد و روش ها: اين پژوهش از نوع پژوهش هاي کيفي و در گروه مطالعات پديدارشناسي قرار مي گيرد. جامعه پژوهش را 24 نفر از سياست گذاران و خبرگان در زمينه تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت تشکيل دادند. روش نمونه گيري از نوع هدفمند طبقاتي غيرتصادفي بود. براي جمع آوري داده هاي کيفي، مصاحبه نيمه ساختارمند انجام شد. براي تحليل يافته ها، روش تحليل چارچوبي با نرم افزار Nvivo انجام شد.
يافته ها: اکثريت خبرگان اعتقاد داشتند مشکلات اقتصادي مهم ترين چالش موجود در اين زمينه است. نبود برنامه ريزي مناسب و درازمدت در کشور در زمينه تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت، ضعف و يا فقدان مسووليت پذيري اجتماعي در کشور و نبود نظارت، عدم وجود نگرش فردي و سازماني جامعه نگر و در نهايت رويکرد باليني و عدم توجه به عوامل محيطي؛ مهم ترين دلايل عدم اجرا و توفيق رويکرد تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت در کشور مي باشد. راه اندازي سيستم پايش عدالت در سلامت در کشور به منظور ارائه شواهد لازم براي تصميم گيري و توجيه سياست گذاران، بازبيني ساختار فعلي دفتر تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت، گسترش تحقيقات در اين زمينه از مهم ترين راهکارهاي موجود است.
نتيجه گيري: توجه به تعيين کننده هاي اجتماعي سلامت موجب ارتقاي سطح سلامت در جامعه مي گردد. ارتقاي همکاري بين بخشي در حوزه سلامت و تاکيد بر تعيين کننده هاي ساختاري و تعيين کننده هاي اجتماعي نقش مهمي در کاهش نابرابري هاي در سلامت دارد. ضروري است تا با اتخاذ اين رويکرد در سياست گذاران کشور، سلامت در همه سياست ها جايگاه خويش را پيدا نمايد.