ارزيابي متغيرهاي تاثير گذار بر آسيب پذيري مساکن شهري در برابر زلزله (مطالعه موردي: شهر بروجرد)

وقوع زلزله باعث خسارت هاي زيادي به مساکن شهري شده که ناشي از عدم توجه به شناخت عوامل اساسي در آسيب پذيري مساکن در برابر زلزله مي باشد، از اينرو لازم است که به بررسي و تحليل متغيرهاي تاثير گذار در آسيب پذيري لرزه اي پرداخته و نقش هر کدام را در جهت کاهش آسيب پذيري مشخص نمود. در اين مقاله با در نظر گرفتن متغيرهاي آسيب پذيري از جمله؛کيفيت ابنيه، قدمت بنا، نوع مصالح، تراکم جمعيت و سطح اشغال بنا به تحليل همبستگي و رگرسيون بين آسيب پذيري و هر کدام از متغيرهاي مذکور پرداخته شده است. در ابتدا به منظور بررسي وضعيت زمين شناسي و لرزه خيزي منطقه، نقشه هاي پايه شامل نقشه زمين شناسي، نقشه گسل هاي منطقه و نقشه لرزه خيزي منطقه جمع آوري گرديدند. آمارهاي مربوط به زمين لرزه هاي رخ داده از پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله و اطلاعات کيفيت ابنيه، قدمت بنا، نوع مصالح، تراکم جمعيت و سطح اشغال بنا ازسازمان نوسازي و بهسازي شهرداري بروجرد در محدوده بافت فرسوده، استفاده از آمار شهرداري مناطق 1 و 2 و همچنين سازمان مسکن و شهرسازي - نظام مهندسي و مشاهدات ميداني جمع آوري گرديده است. سپس با استفاده از نرم افزار تحليلي آماري، مورد تجزيه و تحليل قرار سپس با استفاده از روش رگرسيون ميزان اثر متغيرهاي مستقل بر متغير وابسته محاسبه گرديده. از جمله روش هايي که در تصميم گيري هاي چند معياره مورد استفاده قرار مي گيرد روش Topsis است، در اين روش گزينه ها بر اساس ميزان فاصله شان از نقطه ايده آل مشخص گرديده و اولويت بندي مي شوند. در روش Topsis گزينه هاي مفروض يک مساله، (در اين مقاله نواحي يازده گانه شهر)، بر حسب امتياز آن ها از هر شاخص رتبه بندي شده و سپس رتبه نهايي گزينه ها از طريق يک فرايند مشخص شده است. يافته هاي حاصله از اين پژوهش نشان مي دهد که بين متغيرهاي آسيب پذيري و ساير متغيرهاي مذکور رابطه معني داري وجود دارد و در آزمون رگرسيون مقدار بتاي (b) متغير کيفيت در مقايسه با ساير متغيرها بيش تر بوده و در نتيجه داراي نقش بيش تري در آسيب پذيري مي باشد و به ترتيب نوع مصالح، قدمت بنا، سطح اشغال بنا و تراکم جمعيت در رده هاي بعدي قرار گرفته اند. بيش ترين آسيب پذيري در ناحيه 6 و 8 مي باشد و ناحيه 5 از کم ترين آسيب پذيري برخوردار است. کوتاه تر کلي مي توان گفت، بافت مرکزي و حاشيه شهر جزء مناطق پرخطر و نواحي شمال و شمال شرقي جز مناطق کم خطر در زمان وقوع زلزله مي باشند.