تحليل همديدي تغييرات غلظت ازون تروپوسفري کلانشهر تهران

اگر چه ازون تروپوسفري به مقدار متعارف در تروپوسفر وجود دارد ولي تشکيل مقادير نامتعارف اين مولکول طي فرآيندهاي فتوشيميايي اتمسفر، آن را به يکي از مهمترين آلاينده هاي هواي شهرها تبديل نموده است. در اين پژوهش با تکيه بر رويکرد محيطي به گردشي، اقدام به شناخت وضعيت ازون تروپوسفري در دوره زماني 2001-2011 گرديد. مقادير ازون تروپوسفري و مقادير عناصر آب و هوايي از طريق مرکز پايش آلودگي محيط زيست استان تهران وابسته به سازمان محيط زيست و شرکت کنترل کيفيت هواي شهر تهران وابسته به شهرداري دريافت گرديد. داده هاي جو بالا نيز از طريق پايگاه هاي NCAR/NCEP تهيه شد. به دنبال آن الگوهاي گردشي تبيين کننده بيشنه اين آلاينده به کمک تحليل خوشه اي، استخراج و طبقه بندي گرديد. نتايج نشان مي دهد بيشترين تمرکز و شدت اين آلاينده در دوره گرم سال يعني ماه هاي ژوئيه و اوت اتفاق مي افتد که مهمترين الگوهاي گردشي تبيين کننده آن کم فشار سطحي و پرفشار جنب حاره هستند. اگر چه در فصول ديگر سال نيز بيشينه ازون مشاهده شده است. به طور کلي آنچه باعث تراکم ازون تروپوسفري در کلانشهر تهران مي شود پايداري سطحي است. چرا که پايداري، فرآيندهاي فتوشيميايي جو و متعاقب آن غلظت ازون تروپوسفري را افزايش مي دهد. عوامل بوجود آورنده اين پايداري، الگوهاي پرفشار ديناميکي فوقاني نظير پرفشار جنب حاره در تابستان و همچنين الگوهاي پرفشار حرارتي در سطح زمين نظير پرفشار سيبري در زمستان هستند.