کاربرد سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS) در تحليل الگوي استقراري: مطالعه موردي محوطه هاي دشت درگز از دوره نوسنگي تا پايان عصر آهن IV

استان خراسان و به ويژه دشت درگز، به دليل قرارگيري در ميان سه حوضه فرهنگي؛ جنوب غرب آسياي مرکزي (کوه پايه هاي ترکمنستان)، شمال شرق فلات مرکزي ايران و شمال شرق ايران يکي از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش هاي باستان شناسي به شمار مي رود. ويژگي هاي اقليمي، جايگاه خاص جغرافيايي و موقعيت مهم منطقه باعث شده که از ديرباز مورد توجه گرو ههاي انساني واقع گردد. با اين وجود اطلاعات ما درباره تحولات منطقه در دوران مختلف پيش از تاريخ و کيفيت ارتباط اين منطقه با ساير حوضه هاي فرهنگي بسيار ناقص است. از اين رو انجام پژوهش هاي باستان شناختي و به ويژه کاو ش هاي باستان شناسي بسيار ضروري است. بررسي هاي باستا ن شناسي و تحليل الگوي استقراري، از روش هاي شناخته شده در باستان شناسي براي کمک به شناخت روابط فرهنگي در دوران پيش از تاريخ مي باشد. اطلاع و آگاهي از الگوهاي استقراري اين منطقه مي تواند درک و ما را از چشم انداز فرهنگي آن بهبود بخشد. در گذشته، اين نوع تحليل با رو شهاي سنتي انجام مي گرديد اما امروزه، تحليل الگوهاي انجام مي گردد که به استقراري با نرم افزارهاي متفاوتي به مانند؛ ARC GIS انجام مي گردد که به اطلاعات واضح تر و واقعي تري منجر مي گردد.
در اين مقاله به نتايج حاصل از بررسي هاي باستان شناختي دشت درگز و تحليل آن ها با استفاده از نرم افزار Arc GIS پرداخته شده است. در اين مطالعه مشخص گرديد که تاثيرپذيري از آب و خاک و هم چنين طيف ارتفاعي مشخصي باعث به وجود آمدن الگوي استقراري مشخصي مي گردد.