تحليلي بر کارکرد سيستم اتوبوسراني و نقش آن درحمل و نقل شهري

توسعه وگسترش شهرنشيني و به دنبال آن، افزايش تقاضاي سفر در سال هاي اخير شهرها را بامشکلاتي نظير: ترافيک، نبود پارکينگ هاي مناسب وکافي، مسايل زيست - محيطي و غيره مواجه ساخته است. در عين حال، حمل و نقل عمومي، به ويژه اتوبوسراني در توسعه کارکردهاي شهري از اهميت خاصي برخوردار است، بنابراين پرداختن به ابعاد مختلف اين سامانه براي افزايش کارآيي آن گامي در جهت حل مشکلات مذکور خواهد بود. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، در شهر زاهدان روزانه حدود 684000 سفر- نفر، درون شهري انجام مي گيرد. سهم اتوبوسراني از اين تعداد 120000 سفر- نفر، يعني 17.5 درصد از کل سفرهاي روزانه شهري است که عملا 8.5 درصد از ميانگين کشوري آن کمتر است. در واقع، بر اساس استاندارهاي جهاني، اين سامانه از نظر کمي با کمبود 126 دستگاه اتوبوس مواجه است. اين درحالي است که از ظرفيت اتوبوس هاي موجود نيز به درستي استفاده نمي شود. نتايج حاصل از اين تحقيق بيانگر آن است که از جمله دلايل عدم موفقيت و کارايي متناسب سامانه اتوبوسراني زاهدان، نبود نيروي عملياتي لازم (راننده و تعميرکار) و کمبود پارک سوارها و امکانات لازم در ايستگاه هاي اتوبوس در شبکه خطوط نيز با مسائلي مانند، توزيع نامتناسب در سطح شهر، تراکم در نقاط تجاري و عدم انطباق در خطوط رفت و برگشتي مواجه است. رهيافت اصلي اين پژوهش آن است که به منظور بهينه سازي و ارتقاي کيفيت سيستم اتوبوسراني درشهر زاهدان، بايد براي جبران کمبودهاي موجود در زمينه تعداد ناوگان، نيروهاي عملياتي، تجهيزات و تسهيلات موجود، فورا اقدام گردد. در عين حال، اصلاح شبکه خطوط موجود براي کاهش ترافيک از يک سو و تحت پوشش قرار گرفتن نقاط کور حمل و نقلي شهر و نهايتا افزايش سرعت سفراز سوي ديگر ضروري است.