مدل يابي روابط بين متغيرهاي مکنون هوش و سرعت پردازش اطلاعات با خلاقيت دانشجويان

زمينه: بيشتر تحقيقات انجام شده در حوزه خلاقيت عمدتا از نوع پژوهش هاي تجربي و فرضيه پردازي بوده و هنوز مدل ها و نظريات تجربي که به خوبي تبيين کننده خلاقيت بر اساس عوامل بنيادين شناخت باشد، کمتر مورد توجه قرار گرفته اند، همچنين بيشتر تحقيقات انجام شده در اين حوزه عمدتا به بررسي هاي همبستگي ساده قناعت کرده و از رسيدن به مراحل نظري و کلي نگرانه باز مانده اند.
هدف: هدف اصلي اين تحقيق بررسي رابطه بين هوش و خلاقيت و تبيين اين رابطه بر اساس عامل بنيادين شناخت (سرعت پردازش اطلاعات) است. اين پژوهش درصدد است با استفاده از مقياس هاي چند بعدي هوش، خلاقيت، و سرعت پردازش اطلاعات بخشي از محدوديت هاي مربوط به اندازه گيري اين سازه ها را که احتمالا منجر به کم برآورد شدن رابطه هوش و خلاقيت در ادبيات پژوهشي شده است را بر طرف سازد.
روش: نمونه اين تحقيق شامل 481 نفر از دانشجويان کليه رشته هاي علوم انساني دانشگاه هاي تهران بود. براي سنجش هوش از خرده مقياس هاي آزمون وکسلر بزرگسالان (وايز - آر)، براي سنجش خلاقيت از آزمون هاي تفکر واگرا، خلاقيت در زندگي روزمره، پيشرفت خلاقانه و خودپنداره خلاقانه و براي سنجش سرعت پردازش اطلاعات، از دو آزمون مداد - کاغذي، زاهلن - وربيندونگز (زد. وي. تي) و آزمون رمزگرداني (کي. دي. تي) استفاده شد. مدل يابي معادلات ساختاري براي بررسي مدل هاي مفروض شده روابط بين اين متغيرها که بر اساس ادبيات پژوهش تدوين شده بودند، مورد استفاده قرار گرفت.
يافته ها: نتايج پژوهش حاضر نشان داد که رابطه بين هوش و خلاقيت زماني که به صورت مکنون در نظر گرفته مي شوند، بالاتر از زماني است که اين متغيرها به صورت مشاهده شده در نظر گرفته مي شوند. نتيجه ديگر اين بود که سرعت پردازش اطلاعات به عنوان عامل مرتبه بالاتر رابطه بين هوش و خلاقيت را مورد تبيين قرار مي دهد. همچنين تاثير غير مستقيم سرعت پردازش اطلاعات بر خلاقيت بيشتر از تاثير مستقيم آن بود، يعني هوش به عنوان واسطه بين خلاقيت و سرعت پردازش اطلاعات عمل مي کند.
نتيجه گيري: نتيجه کلي اين پژوهش کاوشي در جواب دادن به سوالات اساسي در مورد ادبيات خلاقيت است و توانست به بخشي از سوالاتي که در 50 سال اخير در اين حوزه مطرح است، پاسخ دهد. مثلا اينکه رابطه مشاهده شده بين هوش و خلاقيت ناشي از متغير سومي به نام سرعت پردازش اطلاعات است.