ارزشيابي اعضاي هيات علمي توسط دانشجويان: معتبر يا غير معتبر

مقدمه: ارزشيابي اعضاي هيات علمي دانشگاه ها با هدف بهبود كيفيت تدريس، به روش هاي گوناگون انجام مي شود. يكي از رايج ترين و در عين حال بحث انگيزترين اين شيوه ها ارزشيابي اساتيد توسط دانشجويان مي باشد. علي رغم اختلاف نظرها درخصوص اعتبار اين نوع ارزشيابي، استفاده از اين روش در اكثر دانشگاه ها رواج يافته است. در اين مقاله، نتايج پژوهش هاي موجود در مورد نظرات اعضاي هيات علمي درباره ارزشيابي توسط دانشجويان مرور مي شود.
روش ها: پژوهش حاضر به صورت مروري و با استفاده از مطالعات كتابخانه اي و منابع اينترنتي انجام شد. ابتدا تعداد 64 مقاله در حيطه ارزشيابي از استادان و مدرسين مورد بررسي قرار گرفت. از اين تعداد 42 مقاله مرتبط با ارزشيابي استادان، اعضاي هيات علمي يا ديدگاه دانشجويان در مورد نحوه تدريس استادان و مدرسين، ويژگي هاي شخصيتي، اداره و مديريت كلاس، مهارت هاي ارتباطي استادان با دانشجويان، كه معيارهاي ورود به موضوع محسوب مي شدند، انتخاب شدند. جستجو در مجلات مختلف از جمله مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي، فصل نامه پژوهش و برنامه ريزي در آموزش عالي، دانش و پژوهش در علوم تربيتي و مجلات اختصاصي آموزش پزشكي انجام شد. همچنين در پايگاه هاي داده Iranmedex، Magiran،SID ، PubMed، Google Scholar، ISC، Medline، و Scopus مقالاتي كه در طي سال هاي 1370 تا 1389 نمايه و به چاپ رسيده بود با كليد واژه هاي ارزشيابي، دانشجو، هيات علمي، دانشگاه، جستجو و انتخاب شد. ساير مقالات كه استادان يا اعضاي هيات علمي و مدرسين را از ديگر ابعاد و يا توسط ديگر افراد مورد ارزشيابي قرار مي داد از مطالعه خارج گرديد.
نتايج: يافته ها در سه بخش نتايج موافق، نتايج مخالف و شرايط موثر در ارزشيابي دانشجو از استاد ارائه شده است. نتايج نشان داد كه ارزشيابي فرايند تدريس بايد از شش جنبه محتوا، ميزان يادگيري دانشجو، رفتار كلاسي، برنامه و مواد درسي، دانش عضو هيات علمي، ويژگي هاي دانشجويان (شامل مواد درسي، ترم تحصيلي و مقطع تحصيلي دانشجو)، خودارزيابي، ارزشيابي توسط همكاران، مديران و مشاوران آموزشي و متناسب با اهداف ارزشيابي صورت گيرد.
نتيجه گيري: بيشتر اعضاي هيات علمي در دانشگاه هاي كشور و حتي در ديگر كشورها با اصل ارزشيابي استاد توسط دانشجويان به عنوان يك منبع ارزشمند و معتبر اطلاعات براي بازخورد به استادان به منظور بهبود كيفيت آموزش موافق هستند، اما معتقدند كه عوامل مداخله گر نيز در اين زمينه بايد شناسايي و در نظرگرفته شوند. اعضاي هيات علمي همچنين معتقدند كه ارزشيابي توسط دانشجو بايد جزء نظام ارتقاي كيفيت عملكرد اعضا هيات علمي قرار گيرد، اما چنانچه قرار است از نتايج اين روش در زمينه تشويق و ترفيع اعضاي هيات علمي استفاده شود، بهتر است ديگر روش هاي ارزشيابي به صورت جامع نيز مورد بهره برداري قرار گيرند.