نابرابري هاي منطقه اي در ايران

يکي از موانع اصلي و مهم در روند توسعه ملي، برهم خوردن تعادل و توازن منطقه اي به شمار مي رود. از اين رو اولين گام در برنامه ريزي منطقه اي، شناسايي جايگاه مناطق نسبت به يکديگر از نظر توسعه و علت نابرابري ها است. در اين پژوهش براي ارزيابي توسعه منطقه اي و نمايش نابرابري ها در سطح سرزمين 60 شاخص فرهنگي-اجتماعي، صنعتي، اقتصادي- جمعيتي، کالبدي - زيربنايي و بهداشتي- درماني مورد تحليل قرار گرفتند. از اين روي با بهره گيري از روش تحليل عاملي در هريک از بخش ها، عوامل و شاخص هاي تلفيقي استخراج گرديد و به عنوان ورودي در روش تاکسونومي مورد استفاده قرار گرفت. در نهايت از روش تحليل خوشه اي به منظور گروه بندي استان ها استفاده شد. نتايج حاصله نشان مي دهد که در سال 1385 از مجموع 30 استان کشور، يک استان توسعه يافته، 4 استان نسبتا توسعه يافته، 7 استان توسعه مياني، 19 استان توسعه نيافته و يک استان محروم بوده است. بنابراين، الگوي حاكم بر سازمان فضايي کشور، از الگوي مركز- پيرامون در توسعه منطقه اي پيروي کرده است، به طوري كه كليه استان هاي توسعه نيافته و محروم در نواحي حاشيه اي، مرزي و مناطق كوهستاني واقع شده اند.اين نابرابري ها، برآيند و بازتابي از عوامل محيطي، اقتصاد سياسي، نارسايي هاي نظام برنامه ريزي فضايي، بي توجهي به مديريت يکپارچه سرزميني و عدم هماهنگي سازمان هاي متولي در امر توسعه فضايي مي باشند.