رويکرد طبيعت گرايانه و معرفت شناسانه هيوم در خصوص رابطه عليت

ديدگاه فلسفي هيوم در باب عليت را مي توان با چهار نگرش متمايز از هم تحليل و بررسي کرد: طبيعت گرايانه، شناخت شناسانه، معناشناختي، و هستي شناختي. نگرش طبيعت گرايانه به بررسي مبدا يا منبع چيزهايي که ذهن را اشغال کرده اند و فرايندهاي مربوط به آن مي پردازد. اين نگرش با اين پرسش ها متمايز مي شود: فرايند ذهني اي که با آن معلول ها را از علت ها استنباط مي کنيم چيست؟ منشا تصور رابطه ضروري چيست؟ نگرش شناخت شناسانه به پرسش از چيزهايي که با قاطعيت مي توانند شناخته شوند و اين که ادعاهاي علي و ادعاها در خصوص آينده چگونه توجيه مي شوند مي پردازد. نگرش معناشناختي به اين مساله مي پردازد که وقتي مي گوييم يک چيز علت چيز ديگر است چه منظوري داريم؟ طبيعت و سرشت عليت نيز در نگرش هستي شناختي مورد توجه قرار مي گيرد، يعني چيستي عليت در جهان، مستقل از باورهاي ما.
دغدغه اصلي هيوم در درجه نخست، طبيعت گرايانه و سپس شناخت شناسانه است؛ در حالي که اختلاف نظر مفسران در خصوص نظريه علي هيوم عمدتا به حوزه هاي معناشناختي علت، و هستي شناسي عليت مربوط مي شود. بر اين اساس هيوم در پي آن است که با شناخت ساختار و عملکرد ذهن انسان و ارائه تحليلي مبتني بر طبيعت آدمي، عليت را توجيه کند. عناصري که او از آنها بهره مي گيرد عبارت اند از: تداعي، عادت، و باور که همگي از خصايص ذهن آدمي و وابسته به طبيعت بشري اند. هدف اين مقاله معرفي و نقد رويکرد طبيعت گرايانه به مساله عليت است.