مقايسه معادلات سينتيکي براي توصيف آزادشدن آهن از برخي خاکهاي آهکي

باراني مطلق مجتبي; توفيقي حسن

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

تحقيقات آب و خاك ايران (علوم كشاورزي ايران) : 1388 , دوره 40 , شماره 1 ; از صفحه 43 تا صفحه 50 .

عنوان مقاله:

مقايسه معادلات سينتيکي براي توصيف آزادشدن آهن از برخي خاکهاي آهکي

نویسندگان:

باراني مطلق مجتبي*, توفيقي حسن

آدرس:

* دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان/ پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده:

رهاسازي آهن از فازهاي مختلف به درون محلول خاک يک فرآيند ديناميکي تنظيم کننده تامين مداوم و پيوسته آهن براي گياهان در حال رشد مي باشد. به منظور تعيين الگوي آزاد شدن آهن، سينتيک آزادشدن آهن از 6 نمونه خاک برداشت شده از استان هاي خوزستان و گلستان با استفاده از محلول دي اتيلن تري آمين پنتا استيک اسيد (DTPA) مطالعه گرديد. تمامي خاکهاي مورد بررسي آهکي بوده و مقدار کربنات کلسيم معادل آنها بين 2.26 تا 49.54 درصد متغير بود. آزمايش هاي سينتيکي در شرايط رطوبتي واقع در دامنه تغييرات رطوبت مزرعه يعني 35% رطوبت اشباع انجام شد. الگوي آزادشدن آهن از خاکها بدين شکل بود که يک واکنش سريع ابتدايي بوسيله يک واکنش کندتر ادامه يافت.در همه خاکها، آزادشدن کند حتي پس از گذشت 960 ساعت هنوز ادامه داشته و تعادل در هيچيک از خاکها حاصل نشد. معادلات سينتيکي مختلف (مرتبه صفر، مرتبه اول، مرتبه دوم، ديفيوژن پارابوليکي، الوويچ ساده شده، تابع تواني، ديفيوژن پوسته اي جلورونده غشايي و ديفيوژن ذره اي جلورونده غشايي) براي توصيف سرعت رهاسازي آهن از خاک بوسيله محلول DTPA استفاده شدند. مقايسه ضرايب تعيين (r²) و خطاهاي معيار تخمين (SE) نشان داد که معادله هاي تابع تواني، ديفيوژن پارابوليکي، مرتبه اول و ديفيوژن ذره اي جلورونده غشايي به نحو قابل قبولي رهاسازي آهن را توصيف کردند در حالي که معادله هاي مرتبه صفر، مرتبه دوم، الوويچ ساده شده و ديفيوژن پوسته اي جلورونده غشايي قادر به توصيف سينتيک آزاد شدن آهن از خاکها نبودند. با اين وجود، معادله مرتبه اول قادر به توصيف قابل قبول رهاسازي آهن در زمانهاي کوتاه نبود. انطباق معادله ديفيوژن ذره اي جلورونده غشايي به داده هاي سينتيکي مي تواند بيانگر اين باشد که سرعت رهاسازي عمدتا بوسيله ديفيوژن آهن و يا مولکولهاي DTPA در بين ذرات خاک يا خاکدانه ها و نه ديفيوژن از ميان لايه نازک آب احاطه کننده ذرات خاک، کنترل مي شود.