مفهوم شناسي تطبيقي نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوي با داستان ديدار حضرت مريم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوي معنوي

كياني فاطمه; بلخاري قهي حسن; رجبي محمدعلي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات هنر اسلامي

اطلاعات شماره:

بهار- تابستان 1391 , دوره 8 , شماره 16 ; از صفحه 49 تا صفحه 62 .

عنوان مقاله:

مفهوم شناسي تطبيقي نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوي با داستان ديدار حضرت مريم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوي معنوي

نویسندگان:

كياني فاطمه*, بلخاري قهي حسن, رجبي محمدعلي

آدرس:

چکیده:

نگارگري ايراني هنري اصيل و والاست که ضمن دربرداشتن معاني و مفاهيم بلند عرفاني، جلوه هايي بديع و چشم نواز از ترکيب سحرانگيز طرح و نقش و رنگ را به نمايش گذاشته و به مدد اکسير خيال، صورتي مثالي از زيبايي هاي بهشتي را جلوه گر ساخته است. با تامل در تاريخ و خاستگاه اين هنر مي توان دريافت که اگرچه نگارگري، هنري در خدمت کتاب آرايي و مصور ساختن مضامين و مجالس حماسي و عشقي و حکمي بوده است، هيچ گاه به هنري صرفا تزييني بدل نشده و همواره در تعامل و هم نشيني با متن ادبي خويش بوده و طريق و مجرايي براي انتقال مفاهيم عرفاني و معاني باطني آن محسوب شده است و اين امر ميسر نخواهد بود، مگر به مدد زباني مشترک و نمادين که زبان معرفت قلبي و شهود خيالي هنرمند اديب و هنرمند نقاش است. بر اين اساس شناخت و درک صحيح اين هنر پرمايه همچون ديگر هنرهاي اسلامي تنها از طريق آگاهي از قانون نمادها و رمزهاي معتبر در سنت و تاويل آنها به مآل و اصل آغازين آنها ممکن مي شود.نگاره خلقت انسان از نسخه خطي منتخبات مثنوي (1610/1018) که روايتي تصويري از داستان ديدار حضرت مريم (س) و جبرئيل (ع) از دفتر سوم مثنوي معنوي است، يکي از نمودهاي بارز اين رويکرد نمادگرايانه است که پيوند و ارتباط عميقي با متن ادبي خويش دارد.سوالات مقاله1- مفاهيم عرفاني و مباني زيباييشناسي مطرح شده در داستان، چه تاثيري در شکل گيري طرح ها، نقش ها و رنگ هاي نمادين نگاره داشته است؟2- آراء مولانا درباره زيبايي و وجود و مفاهيم معرفتي چون تمثيل و خيال چگونه در رويکرد نمادگرايانه و مباني زيبايي شناسانه نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوي جلوه گر شده است؟اهداف مقاله1- درک ضرورت شناخت فلسفه هنر و زيبايي شناسي اسلامي به منظور اعمال قضاوت هاي سنجيده تر و نقدهايي منصفانه تر درباره نگاره هاي ايراني.2- شناخت عناصر و عوامل موثر در اتخاذ رويکردهاي نمادين توسط نگارگران و شکل گيري مشخصه هاي منحصربه فرد و متمايز نگاره ها.3- شناخت چگونگي و ميزان تاثيرپذيري نگارگر از متون ادبي و نحوه بروز و تجلي معاني معرفتي و مباني باطني آن در آفرينش هنري.

کلید واژه:

نگاره خلقت انسان(Q2)مثنوي معنوي(Q2)زيبايي شناسي اسلامي(Q2)نمادشناسي(Q1)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

ابن رشد آکوئیناس القرآن بینامتنی حدیث عشق الاهی علیت ایجادی غزلیات شمس فارابی کلیات شمس گل چندپر مثنوی نسخه قونیه نقّاشی واژه های دخیل

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

کیانی، ف.، و بلخاری قهی، ح.، و رجبی، م. (1391). مفهوم شناسی تطبیقی نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی با داستان دیدار حضرت مریم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی. مطالعات هنر اسلامی, 8(16), 49-62. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=175361

Vancouver : کپی

کیانی فاطمه، بلخاری قهی حسن، رجبی محمدعلی. مفهوم شناسی تطبیقی نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی با داستان دیدار حضرت مریم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی. مطالعات هنر اسلامی. 1391 [cited 2022May27];8(16):49-62. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=175361

IEEE : کپی

کیانی، ف.، بلخاری قهی، ح.، رجبی، م.، 1391. مفهوم شناسی تطبیقی نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی با داستان دیدار حضرت مریم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی. مطالعات هنر اسلامی, [online] 8(16), pp.49-62. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=175361.