کاربرد روش دومرحله اي هکمن در بررسي عوامل موثر بر ارزش تفرجي منطقه کوهستاني درکه

افزايش جمعيت و توسعه شهرنشيني در سالهاي اخير موجب افزايش تقاضا براي استفاده تفرجي از فضاهاي طبيعي مي شود. از آنجا که اين دسته از فضاها بيشتر در زمره کالاهاي عمومي با دسترسي آزاد قرار دارند، اغلب بازديدکنندگان از ارزش واقعي تفرج در اين فضاها غافل اند و اين موضوع به طور معمول منجر به عدم استفاده بهينه و مطلوب از اين مکان ها مي شود.
در تحقيق حاضر، ارزش تفرجي منطقه کوهستاني درکه واقع در شمال تهران با استفاده از روش ارزشگذاري مشروط برآورد شد. به همين منظور 240 پرسشنامه براي استفاده تفرجي از سايت مورد نظر، تکميل شد. به منظور تمايز عوامل موثر بر تصميم به تمايل به پرداخت وروديه و ميزان تمايل به پرداخت، از الگوي توبيت از روش دومرحله اي هکمن استفاده شد. با حذف پاسخ هاي ناقص و صفر اعتراض آميز، 58 درصد از افراد حاضر به پرداخت وروديه براي استفاده تفريحي از منطقه درکه بوده اند. نتايج الگوي هکيت نشان داد، متغيرهاي سن و تغيير جغرافيايي محيط کار، فقط بر تصميم پاسخگويان براي پرداخت وروديه اثر معني دار دارد. در حالي که سطح درآمد، تعداد افراد خانوار، نوع منزل مسکوني، ميزان آلودگي در محيط کار و امکانات منطقه درکه، در مرحله اول (تصميم براي تمايل به پرداخت) و همچنين در مرحله دوم (عمل بعد از تصميم)، بر ميزان تمايل به پرداخت پاسخگويان اثر معني دار دارد. ميانگين تمايل به پرداخت سالانه هر بازديدکننده برابر با 3362.8 ريال و ارزش تفرجي هر هکتار از منطقه درکه در سال 1388 تقريبا برابر با پنجاه ميليون ريال برآورد شد.
با توجه به ميزان بالاي ارزش تفريحي هر هکتار از منطقه درکه، ضروري است، مسوولان با برنامه ريزي صحيح، به حفظ و نگهداري مناطق تفريحي طبيعي همانند درکه توجه بيشتري کنند. اين موضوع در کلانشهرهايي همانند تهران که بيشتر ساکنان آن مواجه با انواع آلودگي و کمبود فضاي سبزند، از اهميت بيشتري برخوردار است.