بررسي تنوع اکوتيپي و شيميوتيپي آويشن دنايي (.Thymus daenensis Celak) در استان هاي اصفهان و چهارمحال و بختياري

 مقدمه و هدف: آويشن دنايي (Thymus daenensis Celak.) يکي از گياهان دارويي متعلق به خانواده نعناع است. سرشاخه هاي گلدار اين گياه علفي و چند ساله کاربرد وسيعي در تهيه دارو و درمان انسان در طب سنتي دارد. مهم ترين ماده موثره آن، تيمول و کارواکرول مي باشد. از آنجايي که شرايط اکولوژي نقش عمده اي در رشد، نمو، کيفيت و کميت ماده موثره گياهان دارويي دارد، تحقيق حاضر به منظور بررسي اثر عوامل اکولوژيکي بر ميزان ماده موثره عصاره اين گياه به مرحله اجرا در آمد.
روش تحقيق: در اين تحقيق گياه آويشن دنايي از 22 منطقه استان هاي اصفهان و چهارمحال و بختياري جمع آوري گرديد. پس از عصاره گيري و تزريق نمونه ها به دستگاهHPLC ، کروماتوگرام هاي حاصل از دستگاه، درصد تيمول و کارواکرول هر منطقه را مشخص نمود.
نتايج و بحث: بيشترين ميزان تيمول (3.5%) مربوط به نمونه شيخ شبان در ارتفاع 3747 متر از سطح دريا و بيشترين ميزان کارواکرول (2.3%) مربوط به نمونه لارک در ارتفاع 2370 متر از سطح دريا به دست آمد. نتايج تجزيه همبستگي نشان داد که ارتفاع از سطح دريا بر ميزان تيمول اثر معني دار و مثبت دارد و بر ميزان کارواکرول اثر معني داري ندارد.
توصيه کاربردي- صنعتي: با توجه به اهميت و خاصيت ضدميکروبي ترکيبات تيمول و کارواکرول در گونه آويشن دنايي و با توجه به اين که بهترين منطقه رويشگاه اين گياه با توليد بيشتر ترکيب هاي مذکور مربوط به منطقه شيخ شبان در استان چهارمحال و بختياري مي باشد، بنابراين استفاده از جمعيت آويشن اين منطقه جهت کشت و کار و نيز ايجاد شرايط اکولوژيکي (خاک، آب و هوا، جغرافيايي) شبيه اين منطقه براي توليد بيشتر اين ترکيبات توصيه مي شود.